٤٦١٩

✓ پیرەمێرد (1867 - 1950)

مانگ و ڕۆژ هەر دوو لە تاوی شەوقی ڕوخسارت خەجەل
لەعل و یاقووتیش لە تامی لێو و گوفتارت خەجەل

ئاسکی چینی و غونچەیی فیردەوس و تاووسی چەمەن
وا پەرێز ماون لە لارولەنج و ڕەفتارت خەجەل

میری سوور پڕ بوو لە شێت و زنجیری پێ ناوێ ئیتر
هەر چی ئەیبینی لە داوی زولفی توڕدارت خەجەل

پێم وت و ویستم لەگەڵ مانگ ڕووبەڕووی ڕووی ئەو بکەم
پێی وتم لاچۆ و بڕۆ و نابی لە گوفتارت خەجەل

تو وەرە سەیری وەنەوشە چۆن لە دەوری گوڵ ڕوا
باخەوان تا خۆت ببینی چون لە گوڵزارت خەجەل

بۆچ نەمردم ئێستە ماوم چونکوو لەو دوور کەوتمەوە
هێند گونەهکارم بە دیدارت لە دیدارت خەجەل

بەس بناڵێنە لە دەوری دووریا «خالید» بەسە
هەر چی ئەتبینێ لە سۆزی ناڵەیی زارت خەجەل

Kurdish_Poetry

٤٣٨٠

 

✓ پیرەمێرد (1867 - 1950)

ئەبێ بەخشندە مل کەچ کا، لە ڕاستی مووچەخۆری خۆی
سوراحی سەر فروو دێنێ لەبۆ پیاڵە کە تێ کا بۆی

کە ئاو داری لەسەر سەر ڕاگرتووە ئەیزانی چی تیایە
لەلای نەنگە کە پەروەردەی نقوم کا گەورەیی وایە

لقی شۆڕی درەخت میوەی ئەخۆن بێ ئەرکی بەرد و دار
پەڵی بەرد بۆ پەلی بەرزە، لەقەش بۆ سەر پەلی بەردار

لە دەوری دووریا پەستم دەروون پڕدەرد و زووخاوم
ئەجەل دێ بمکوژێ، نامناسێ چی بکەم نامرم ماوم

لەبەر ئاشووبی خێڵم، هیچ شەوێ خەو نایەتە چاوم
خەوی ناخۆش ئەبینم بەم پەرێشانخاوییە خاوم

ئومێدی سەر لەسەر دەرکەن، ئەوانەی ڕاست و ڕووناکن
قەڵەم هەر سەرقەڵەم، مۆم بۆ مقەست، هەر بۆ ئەویش چاکن

ئەڵێن مورغی سلێمان ئاو لەژێر خاکا ئەبینێ ئەو
منیش حەوت ساڵەڕێ دوور بێ، بە چاوی دڵ ئەبینم ئەو

چرا ڕووناکی بۆ ژێر خۆی نییە ڕەحمەت لە بابی با
ئەوی ڕووناکی کەچبینانە گۆڕە، ڕەنجی با بیبا

بە جووت پەروانە وو ماسی کە دڵدادەی چرا و گۆلن
نزیکی ئەم ئەسووتێنێ، لە دووری ئاو ئەوان حۆلن

Kurdish_Poetry

٤٣٠٧

 

✓ پیرەمێرد (1867 - 1950)

ئەهلی فەن ئەڵێن کە گەرمای زەمین
تاوی هەتاوە ئەیدا لە زەمین

ڕۆژ، ساڵێک لەناو دوازدە بورجایە
سیانی سەرمایە و سیانی گەرمایە

کە زەمین لە ڕۆژ نزیک کەوتەوە
گڕ بەردەبێتە کوورەی نەوتەوە

ئەمە وا دیارە زۆر چاک زانراوە
خەتی دەورەیە بۆ ڕۆژ کێشراوە

بەڵام ئەهلی حاڵ باوەڕیان وایە
جەهەننەم لەناو قوڕگی مارایە

ئەو مارە ناویان ناوە غَاشِیَە
هەناسەیێکی نَارٌ حَامِیَە

کە ئەو هەناسە ئەدا بەجارێ
تینی ئاگری لە دەم ئەبارێ

گەرمای هاوینان هەناسەی ئەوە
ترسی سووتانی جەهەننەم لەوە

ئەمە یادێکە خۆفی خوای تیایە
هەموو ژیانێ مەرگی لە دوایە

دوای ئەوەی کە وا گیانمان ئەکێشرێ
لەلا خەراپە و چاکە ئەکێشرێ

ئەگەر خراپەت بووبێ بۆ بەشەر
فڕێت ئەدەنە ناو ئاگری سەقەر

Kurdish_Poetry

٤٢٥٦

 

✓ پیرەمێرد (1867 - 1950)

مردن بە عیززەت تەنها جارێکە
ژیان بە زیان گران بارێکە

نابێ دوژمنی خۆت بە کەم بگری
دەرزی خوێنی ڕەگ بەردا پێی ئەمری

تا ترسی مردن نەهاتۆتە پێش
قوربان قوربانە لە ئاقاری پێش

لە سەرەمەرگا دێیتە تەنگانە
گیانی فرزەندیش لەلات قەڵغانە

زۆر برا هەیە، کە ماڵی بڕا
لەگەڵ برایشا برایی بڕا

تا باوک ماوە برا برایە
میرات کەوتە ناو هەراو و هوریایە

هەندێ تەماعیان هێندە مەحکەمە
سوێندی درۆیان خوارد لە مەحکەمە

حوججەتی حەجە مایەی درۆیان
حجرالاسود ڕوی کردە ڕوویان

گوناهـ لە پارە بەوەفاترە
تەنها گوناهە هاودەمی قەبرە

حاجیەتی بۆ من زۆر کەڵک ئەگرێ
باوەڕ بە سوێندی درۆم ئەکرێ

نازانم دنیا داری بێبەرە
دەورەی ژیانم پێچی مێزەرە

Kurdish_Poetry

٤٢٠٨

 

✓ پیرەمێرد (1867 - 1950)

دنیاکەی فانی کاروانسەرای ڕەنگ
نیوەی دڵشادە و ئەو نیوەی دڵتەنگ

ئاوێنەی دەوران دوو شت دەنوێنێ
خەتەمیزینێ و کڵاوفڕێنێ

بە عەشایەری دەعوا حەل دەکەن
شاگرد شەق ئەخوا و وەستا تێ دەخەن

لە خەت دەرمەچۆ و مەکەوە دەورە
دەست بە کڵاوی خۆتەوە بگرە

لە کەری تۆپیو مەگەڕێ بۆ ناڵ
ڕۆژێکیش دەبێ تۆ دەخەنە چاڵ

دەستەی خۆی دەوێ کە خاوەن دەستە
دەستە کەوتە دەست، دەستەی تر پەستە

ئەو کاربەدەستەی کە کارشوناسە
کردەوەناسە خاترنەناسە

ئەوی بەخاتر ئەمڕۆ دامەزرا
کە ئەرخەی گۆڕا پەتی ئەو پچڕا

ئەو پیاوەی پیاو بێ ئەو ئیشەی ناوێ
وەک ماین چەقەڵ هەر کەسە تاوێ

ئەوی بەهیوای ڕەجا و بەرتیل بێ
ئەبێ گوێی دایم لە زیلەزیل بێ

باوجوود ئێستا عەکسی ئەوەیە
ئەبینین دەوران بۆ یەک شەوەیە

دیارە ئەو باخە کە نایەتە بەر
بریسی یاپار اوبری بۆزەر

Kurdish_Poetry

٤١٤٤

 

✓ پیرەمێرد (1867 - 1950)

دنیا هەر ڕۆژە ڕەنگێ ئەنوێنێ
هیچیشی لەسەر بارێ نامێنێ

ڕۆژێ هاوارە باران نابارێ
کە باریش ئەڵێن غەرق بووین بەجارێ

هەر کەسە لەسەر هەوای خۆیەتی
تەنها هەژارە باوکەڕۆیەتی

دەوڵەمەند وا ڕێی خۆی گرتوەتە پێش
هەندێکیش بوونە یابووی سنگهەڵکێش

لەگەڵ هەوساریان لەسەر داماڵا
لەگەڵ جەردەدا ئەکەن بە ماڵا

گۆزە و دیزەمان تێکڕا ئەشکێنن
ئاشنا و دۆستمان لێ ئەڕەنجێنن

ئەڵێن مارانگاز کوێچکەی شل دەکا
لە خشەی مار و مێروو سڵ دەکا

ئێمە دوای ئەوەی مار پێوەی داوین
ئەنجا بۆ دووپشک زۆرتر بەتاوین

Kurdish_Poetry

٤٠٩١

 

✓ پیرەمێرد (1867 - 1950)

خوا ئێمەی ڕەنگڕەنگ سروشت پێ داوە
ڕەنگی هیچ کەسی بە کەس نەداوە

ئەبینی دوو کەس بە یەک ئەشوبهێن
کەچی بە کردار لە یەکتری جوێن

یەکێ ئارەزووی بە شیرینییە
ئەوی تر مەیلی شیرینی نییە

یەکێ وەک بێزووکەر ترشی ئەوێ
نە! ناوی مەبە! ئامان نامەوێ

یەکێ سەودایی شیعری مەوزوونە
یەکێ بە تیری شیعر دڵخوونە

هی وامان هەیە بە کشەمرە
ئەڵێ: پێت وتووم کشە تۆ بمرە!

سا توخوا مرە و بمرە چەند دوورن؟
هەر چەند کولانە و گۆڕ هەر دوو ژوورن

کۆنەپیاوێکمان بە تەقەی قەزوان
نە دینی لە لا ئەما، نە ئیمان

مەلایەکمان بوو ئەتوت: شیپارە
ئەهاتە وێزەت بە نێزەی «یارە»

ڕەحمەت لە سۆفی یارەی زرێپۆش
بۆی ڕام ئەکردین ئێستری چەمۆش

ئێستا دەستەیە تۆڕی کەم سرەوت
بە قەمچی «یارە»ش نایەنە سەر ڕەوت

یارە مرد لەلای نامەرد نەنێژرا
بۆ گردی یارە چەن شیعر بێژرا

خۆزگە دەمزانی ئەم سڕە چییە؟
ناوی هیچ کەسێ لە ناودا نییە

کەچی تۆ ئەڵێی بامیەکەم ترشە
ئەم خەڵکە هەمووی ڕووی لە تۆ گرژە

دە باوکە ئێرە خۆ «کەرکووک» نییە
مەلا بامێ بێ بەو تووڕەییە

یا ئەگەر ترش و ترشی خرابە
ڕووی خۆت ترش مەکە، شیرین بە، چا بە

ئەگینە کە تۆ مۆن و ترشڕووی
دەمی کەس کیسە نییە بیدرووی

هی وامان هەیە کە لە خوا ئەدوێ
ڕزگاری لە توانج بۆ کێ ئەلوێ؟

بۆچ پێغەمبەریان لە شار دەر نەکرد؟
ئیمان ناهێنرێ بە کەس، دەستوبرد

Kurdish_Poetry

٤٠١٥

 

✓ پیرەمێرد (1867 - 1950)

زۆر باران بارێ دەغڵ ژەنگ دێنێ
ئاو زۆر مایەوە کرم هەڵدێنێ

هەر چی کە کۆن بوو بێتینە بۆشە
تەنها شەرابە تا کۆن بێ خۆشە

چاوی جوان ئەڵێن پیاڵەی شەرابە
مەزەی سەرمەستی دڵەی کەبابە

ئەویش کە کۆن بوو کەس لێی ناپرسێ
زەق ئەکاتەوە خەڵک لێی ئەترسێ

Kurdish_Poetry

٣٩٠١

 

✓ پیرەمێرد

ناوی تەواوی پیرەمێرد، تۆفیق کوڕی مەحموود ئاغا کوڕی ھەمزاغای مەسرەفە (١٨٦٧ – ١٩ـی حوزەیرانی ١٩٥٠) خاوەنی کۆمەڵێک پەندە کە لە پەندی پێشینانی کوردییەوە هەڵقوڵاون و لەناو هۆنراوەکانیدا هۆنیونییەتەوە، ژمارەیان دەگاتە ٤٨٠٠ پەند، زۆربەی پەندەکانی ڕۆژانە دەینووسی و لە ڕۆژنامەی ژیندا بڵاوی دەکردنەوە. دوای کۆچی دواییی، کاکەی فەلاح کۆی کردوونەتەوە و ڕێکی خستوون و لە دووتوێی کتێبێکدا چاپ کراون.

وتیان بە ڕێوی شاهیدت کێیە؟
وتی کلکی خۆم، باوەڕم پێیە

حەز دەکەی دوور بی لە گێرەوکێشە
بەقەد بەڕەی خۆت پێ ڕابکێشە

لە شار و لادێ ئەم نەقڵە باوە
گیای شین بە جێگای سەختەوە ماوە

شەڕنەکەر پیشەی زوودانیشتنە
بەردی زل بەڵگەی نەهاویشتنە

مەشهوورە بزن بۆ تاقەشەوێ
جێگای خۆش دەکا لە کوێ وەرکەوێ

شێخ ئەڵێ ئاگام لە عەرش و قورشە
کێت دیوە بە دۆی خۆی بڵێ ترشە

وا دامەنیشە تەمەڵ و بەتاڵ
تا نەگری، مەمک نادەن بە مناڵ

خۆت لێ نەگۆڕێ گەر بوویتە گەورە
مەشهوورە دنیا بە پێچودەورە

کێ باسی خەڵکی کرد بەلاتەوە
بۆ ئەوان قسەی تۆش ئەباتەوە

Kurdish_Poetry

 

٣٨٦٨

 

✓ پیرەمێرد

کە مەجنون کەوتە خەڵوەتخانەیی خاک
ندایەک هات لە قوببەی بارەگای پاک

وتی ئەی شێتە دیاری کردەوەت کوا
سەرێکی هەڵبڕی ڕووی کردە لای خوا

وتی تۆ خۆت ئەزانی شۆڕی لەیلا
سەری وا گێژووێژ کردم لە مەیلا

نە بیری ڕووی جیهانم بوو نە مەحشەر
خەیاڵی عەشقی لەیلا بوو سەراسەر

لەلای خوا خۆش بوو ئەم جوابە ڕەوانە
بووە ئەستێرە بۆ ئەم ئاسمانە

چ خۆشە شۆڕشی ئەو عەشقە پاکە
بەڵێ عەشقێک کە پاک بێ دیارە چاکە

Kurdish_Poetry