٤٦٤٤

✓ ئەدەب (1859 - 1916)

دڵئاراما چ زیبایی، دڵئازارا چ ڕەعنایی
چ دڵکەش چیهر و سیمایی، چ سەرکەش قەدد و باڵایی

شەکەرلەب، شاهیدی شیرین، بتی چین، لوعبەتی ماچین
سەراپا سۆسەن و نەسرین، چ لەب نووشین دڵئارایی

خوداوەندا چ مومتازی، چ شۆخ و شەنگ و غەممازی
چ دەمسازی، چ هەمڕازی، چ تورفە مەجلیسئارایی

دزی دڵ، ئافەتی جانی، قسووری عەقڵی ئینسانی
فتووری زوهد و عیرفانی، فەسادی دین و دنیایی

بە سوورەت ماهی ئافاقی، بە مەعنا جانی موشتاقی
چ خۆش ئاداب و ئەخلاقی، چ مەحبووبی، چ زیبایی

چ بێدینی، چ بێئیمان، چ بێبونیان، چ بێئەرکان
چ بێشەرتی، چ بێپەیمان، چ بەدعەهدی، چ بەدڕایی

بە عاریز مەعجەری پشکۆ، بە گێسوو گوڵشەنی شەوبۆ
ئەگەر حەققت دەوێ ئەمڕۆ، لە دنیا تاق و تەنهایی

لە مەغریب تا بە ماچینت، موسەخخەر بوو بە ئایینت
منیش هاتوومە سەر دینت، ئەگەر سەد کە نەسارایی

نەخۆشی دەردی هیجرانم، ئەتۆی دەرمانی دەردانم
وەرە ئەی ڕاحەتی جانم، کە بۆ من تۆ مەسیحایی

وەرە ئەی ماهی تابانم، ببە جارجارە میوانم
کە دەتکەم تاکوو دەتوانم، بە جان و دڵ پەزیرایی

وەرە ئەی یاری دڵدارم، ببە ساتێ بە خەمخوارم
بپرسە حاڵەکەی زارم، بزانە دەردی سەودایی

وەرە ساتێ بە ڕەعنایی، ببینە حاڵی شەیدایی
بڵێ چۆنە بە تەنهایی، «ئەدەب» بێ من شەکیبایی

Kurdish_Poetry

٤٦٣٧

✓ عەبدوڵڵا بەگی میسباح دیوان (1859 - 1916)

گەر مەتڵەعە بۆ ماهی موقەننەع، چەهی نەخشەب
ماهی مە، تلووعی لە چەهی غەبغەبە هەر شەب

گوڵزاری جەمالە، موتەشەکیل بە دوو سونبول
یا بەدری درەخشندە، لە مابەینی دوو عەقرەب

ئەی سەروو چەمانی قەمەری، نووری قەمەر ڕوو
ئەی خونچە دەهانی شەکەری نوتق، شەکەر لەب

تا کەی بە جەفا، ئێمە خەتابار و گونەهکار
تا کەی بە ستەم، ئێمە گرفتار و موعەززەب

گەر نوتقە، هەتا کەی دەگەڵ ئەغیارە خیتابت
گەر قەهرە، هەتا کەی منی بێچارە موخاتەب

سەد حەیفێ کە بۆ دەردی دڵی مە، دەمی وەسڵت
شەو کورتە و فرسەت کەم و توولانییە مەتڵەب

گەر بادە، فەرحبەخشە، بەیادی لەبی تۆیە
نەشئەی چییە، بێ شەهدی لەبت، جامی لەبالەب

گەر لۆمەیە، گەر مەنعە، ئەگەر کفرە، گەر ئیسلام
گەر تابعی قانوونە، ئەگەر خارجی مەزهەب

تا جان لە بەدەندایە، «ئەدەب» تۆ دەپەرستێ
زونناری ملم زوڵفی خەمت، قیبلەمە غەبغەب

Kurdish_Poetry

٤٦١٥

✓ عەبدوڵڵا بەگی میسباح دیوان (1859 - 1916)

خاڵی سیەهی تۆ لەسەر ئەو عاریزی مینوو
داغێکە لە حەسرەت بە جگەر لالەیی خودڕوو

ئەبرۆ و ڕوخ و دیدە و خاڵی خەمی گێسووت
قەوسە و قەمەرە و زوهرە و پەروین و تەرازوو

شێری دەشکێنن نیگەهی چاوی غەزالت
نیروویی غەزەنفەر کە بەسەر پەنجەیی ئاهوو

مەنزوور لە عومری ئەمە ئەمڕۆیە کە تۆم دی
عومرێکی بەبێ تەلعەتی تۆ چوو بەهەدەر چوو

هێندەم نییە فرسەت شەوەکی وەسڵی جەماڵت
بتوانم ئەدا کەم غەمی هیجرانت ئەوی بوو

ڕێی توڕڕەیی خوێنخواری مەدە هێندە بە ڕوخسار
ئەو جەننەتە حەیفێ کە دەیسپێری بە هیندوو

ڕەنجووریی هیجرانی «ئەدەب» بێ لەبی شەهدت
باوەڕ مەکە گەر بێت و شیفای بێ بە ئەرەستوو

Kurdish_Poetry

٤٦٠٨

✓ عەبدوڵڵا بەگی میسباح دیوان (1859 - 1916)

ڕوومەتت بەدری مونیرە، پەرچەمت وەک مشکی ناب
لەو خەجەڵ ما ئافتاب و لەم شکا قەدری گوڵاب

عیشقی تۆ دەمسازە بۆ مە گەر فیراقە گەر ویساڵ
نوتقی تۆ جانبەخشە بۆ مە گەر خیتابە گەر عیتاب

گەر حیجابی عیسمەتە یا حەسرەتە بۆ منی هەژار
مەعجەرت لادە لە ڕوو تۆ وەختە هەڵگیرێ حیجاب

با غەریقی بەحری هیجرت بم وەکوو نیلووفەڕیش
دوور بە دوور خۆ هەم بەرابەر بەو جەمالی ئافتاب

بێحسابن کوشتەیی پەیکانی غەمزەی چاوەکەت
گەر وەکوو ئەمسالی ئێمە بێنە سەر حەد و حیساب

تەوسەنی خۆت ڕامە بۆ ئەغیار چی بێ ئەی عەجەب
گەر دەگاتە بەختی مە ئەو سەرکەشێکە بەدڕیکاب

هێندە ڕاوەستا لە داوێن ئاوی فرمێسکی فیراق
بۆیە وێستا ئەشکی دیدەم قەترەیەک و سەد حوباب

توڕڕەیی شەوڕەنگ و خەتتی سەبز و زوڵفت کافییە
بۆ عەزابی مە چ لازم بەند و زنجیر و تەناب

بۆ نیساری مەقدەمت لە کنم عەزیزە جانی خۆم
بۆیە بۆ ئیساری جانی خۆم هەمە هێندە شەتاب

لەو دەمەی هاتوومە دەرگاهت، بە ئوممێدی نیاز
غەیری بارانی سرشکی خۆم نەدی قەت فەتحی باب

دڵبەرا بێ میهری تۆ ڕۆژ و شەوی تارە «ئەدەب»
باوجوودی لوتفی تۆ گەر دۆزەخە نِعمَ المآب

Kurdish_Poetry

٤٥٨٩

✓ عەبدوڵڵا بەگی میسباح دیوان (1859 - 1916)

عومر گەیییە ئاخر و ماچێکی جانانم نەکرد
یەک نەزەر تێرم تەماشای ماهی تابانم نەکرد

دامەنم پڕ خونچەیی فرمێسکی گریانە و قەتم
خونچەیێ لەو گوڵشەنی خەندان لە دامانم نەکرد

نەشئەبەخشی ڕۆحە بادەی لەعلی جانان، ئەی عەجەب
بۆچ ئەمن قەت لەو مەیەم، قەترێک لە فنجانم نەکرد

کێ شەوێکی هەمدەمی ئەمنی نزاری خەستە بوو
تا بە ئاهـ و ناڵەوە، تا ڕۆژ هەراسانم نەکرد

ئەی نیگاری بێوەفا، چەندم جەفای تۆ دی و ئەمن
یەک سەری موو، قەت خیلافی عەهد و پەیمانم نەکرد

تا لەبی لەعلی ئەتۆم دی، بەو لەبی لەعلت قەسەم
قەت چە جاران یادی یاقووتی بەدەخشانم نەکرد

سوبحدەم هاتم بەشانەی کەم، سەری زوڵفی سیات
چونکە ❞با❝ نامەحرەمی تۆ بوو، پەرێشانم نەکرد

تیری موژگانت لە دڵ دا، غەمزەکەی تۆیە دەوای
ئینتیزاری مەرهەمی تۆ بوو، چە دەرمانم نەکرد

لەو دەمەی چاوم بە گوڵزاری جەمالی تۆ کەوت
قەت خەیاڵی گوڵشەن و یادی گوڵستانم نەکرد

وەسڵی تۆم ئەووەڵ کە دی، نەمزانی هیجرانی لە دوون
لەززەتی خولدی بەرین بوو، یادی نیرانم نەکرد

ئەو دەمەی ماچی لەبت، خەوفی عیتابی تۆم نەبوو
خاتەمم پێ بوو، کە من یادی سلێمانم نەکرد

تۆ گوتت مەرجانە لێوم، من گوتم جانا بەهای
غەیری ئەم سەودایە جانا، من چە تاوانم نەکرد

چەندە واعیز، وەعزی دا و فەرمووی کە العشق جنون
عاقڵیم کرد، ئەی «ئەدەب» بەو پەندی نادانم نەکرد

Kurdish_Poetry

٤٤٩٨

 

✓ عەبدوڵڵا بەگی میسباح دیوان (1859 - 1916)

با بڵێن گوڵزارە ڕووی تۆ، خونچەیی گوڵزاری تۆ
کوا وەکوو گوڵزاری تۆ، یا خونچەیی گوڵزاری تۆ

سەرو ئەگەر تەنها لە یەک جێ، دڵکەش و مەوزوونقەدە
ئەی سنەوبەرقەد لە هەر جێ، سەروی خۆشڕەفتاری تۆ

کوا عیبارەت هێندە شیرین کوا تەللەفوز هێندە خۆش
کەوسەرە تێکەڵ مەگەر بەو شەککەری گوفتاری تۆ

پایی بەندی تیشکی ڕوو، وەک سایەیە بێئیختیار
هەر کەسێ تاوێکی هاتە سایەیی دیواری تۆ

دڵ، هەوەڵ زەخمی کە هێنا، من کە دیم، ناسیمەوە
دەست و شەستی کەس نییە ئیللا مەگەر شاکاری تۆ

تۆ گەر ئەمساڵە سەراپا، بۆ مە، جەوری یا ستەم
خۆشە هەر چی بێ، بەیادی لوتفەکانی پاری تۆ

خەڵک ئەگەر هەڵدێ لە مار و ئیحتیرازی لێ دەکەن
بۆچ ئەمن بێماری دوو زوڵفی ئەتۆم، بیماری تۆ

سەد کەڕەت تیرت لە دڵ داوم، هەتا پەڕ نیشتووە
ئەی چ جارت وا نەبوو دڵدۆزی وەک ئەم جاری تۆ

خۆت لە مە بێگانە دەگری و پێم دەڵێی بێگانە بووی
ئاشنا تا بووم، ئەمن بووم، وێستە وا ئەغیاری تۆ

گەر دەڵێی دڵ بۆ چی بەستەی زوڵفی وەک پەرگارتە
نوقتە لەو جێگە دەبێ، لێی بێ سەری پەرگاری تۆ

تۆ لەبت شیرین و خۆت شیرین و قامەت شیرینی
بۆیە وا نوتقی «ئەدەب» شیرینە بۆ تەکراری تۆ

Kurdish_Poetry

٤٤٥٧

 

✓ عەبدوڵڵا بەگی میسباح دیوان (1859 - 1916)

سوبحدەم، هەنگامی گوڵ، سۆزەی نەسیمی عەنبەرین
چەندە خۆشە، بادەوەرگرتن لە یاری نازەنین

چەندە خۆشە، عوشرەتی پەنهان، نیگارت ڕووبەڕوو
موتریب و ساقی لە لایێک، خونچەدەم یەک، مەهجەبین

گەهـ سەماعی ئەرغەنوون و گا سوراحی لەعلی ناب
گا لە باخی تەلعەتی یارانی گوڵڕوو گوڵچنین

خۆزگە بە دوێنێشەوێ کا، دووبەدوو بووین ئەمن و یار
تا سەحەرمان عەیش و عوشرەت بوو، مەزاح و پێکەنین

دەمبەدەم ساعید لە گەردن، لەب لەسەر لەب، ڕووبەڕوو
دەست لەسەر سینە، خەریکی گوڵچنین و بەیگوشین

گەهـ لە جامی لێوەکەم، دەمژی قوڕابەی شەهدی ساف
گەهـ لە فنجانی دەمی تەنگی ڕەواقی ئەنگەبین

گەهـ لە باخی سینەدا، سەیری دوو نارنجم ئەکرد
گا لە گوڵزاری جەمالیدا، تەماشای یاسەمین

گەهـ لە بادەی، مەستی کردم گەهـ لە غەمزەی چاوی، شێت
گا لە زوڵفی والە و شەیدا، نە عەقڵم ما نە دین

گا لە دوو لەب ساغەری تێ کرد کە ها ئابی حەیات
گا لە گەردن شیشەیی ڕاگرت کە ها ماء المعین

گا بەڕووی خۆی کرد ئیشارە، گەهـ بە ڕەوزەی سینەکەی
هذهِ جَنّات عَدن فادخلوها خالدين

موختەسەر دوێنێشەوێ، تا تەلعەتی میهری مونیر
هەر «ئەدەب» بوو، بێسەدا، موختاری فیردەوسی بەرین

Kurdish_Poetry

٤٢٨٠

 

✓ عەبدوڵڵا بەگی میسباح دیوان (1859 - 1916)

دڵڕوبایی مونحەسیر ئەمشەو بە خاڵی نوسرەتە
نووری بەزمی مەیگوساری، چاوی کاڵی نوسرەتە

تێک شکێنن ساغەر و مینا، وەکوو زوڵفی بتان
بادەیی پڕنەشئە؛ ماچی لێوی ئاڵی نوسرەتە

بەرنە دەر شەمع و چرا، بۆ چی بسووتێن وەک ئەمن
ئافتابی شوعلەوەر، نووری جەماڵی نوسرەتە

موتریب و ڕەققاس و چەنگی، با نەیەن بەو بەزمەدا
موتریب و چەنگی؛ دوو زوڵفی، پایماڵی نوسرەتە

بێسەبەب ئاوا نەبوو؛ ئەوشۆ هیلالی یەکشەوە
بەدری کامیل؛ قورسی چیهرەی بێزەواڵی نوسرەتە

نامەوێ لەو بەزمەدا بن؛ شەهد و شەککەر، بۆ مەزە
شەککەری شیرین؛ عیتابی ترش و تاڵی نوسرەتە

دڵبەرن ئینسافەن ئەو ئەشعاری تۆ؛ ئەمما «ئەدەب»
دڵڕوبایی مونحەسیر، ئەمشەو بە خاڵی نوسرەتە

Kurdish_Poetry

٤٢٥٧

 

✓ عەبدوڵڵا بەگی میسباح دیوان (1859 - 1916)

شێت و شەیدایی بتێکە، دڵەکەی پڕ لە خەیاڵ
لە دووسەد وەعدە یەکێکی؛ کە وەفای بووبێ، مەحاڵ

ساحیرە، شێوەزەنە، چیهرەنما، جیلوەگەرە
بێوەفا، پڕ لە جەفا، شەرت و بەقا و عەهدی بەتاڵ

دڵبەرە، شۆخ و گوڵئەندامە، بەناز و بەجەفا
شوهرەیی ئەنجوومەنە و فیتنەیی جان؛ ئافەتی ماڵ

ساقی و بادەخور و ڕەند و خۆشئاواز و حەریف
سادەیە، موغبەچەیە، سەرووقەد و ماهجەماڵ

موومیانتەنگ، دەهانتاق، جیهان جووت پەری
دینکڕ و نازفرۆش و جەرگبڕ و عەقڵزەواڵ

سیمتەن، سێبزەقەن، غونچەدەهەن، جەبهەکەمەن
ماهڕوو، سیلسیلەموو، شیفتەخوو، پڕخەتوخاڵ

زاهید و ناسخی تەقوا، شەڕی تاعەت، سەری کوفر
دزی دین، ساریقی دڵ، کەسری زەکا، نەقسی کەماڵ

سەنەمی زوڵفبەخەم، عیشقی ستەم، فیرقەتی سەم
دەمعەدەم، قوربی عەلەم، هیجری ئەلەم، وەسڵی مەحاڵ

کەبکخەت، بازڕەوش، سەقەرسەدا، پەنجەعوقاب
چاومەراڵ، ئاسکنیگەهـ، شێرفکەن، سمتغەزاڵ

دەگەڵ ئەو یارە هەموو شەو، بە «ئەدەب» عەیش و نەشات
ڕادەبوورد؛ چۆن؟ بە شەراب و نەی و غەوغا و قەواڵ

دوێشەوێ، تەوسەنی خەوی، سەرکەشی کرد و نەهات
باری خەم کۆ بووەوە لەو دەشتە، بە لنگە و بە جەواڵ

Kurdish_Poetry

٤٢٣٩

 

✓ عەبدوڵڵا بەگی میسباح دیوان (1859 - 1916)

من لە دنیا غەمزەدەی حاڵی نزاری بولبولم
والەیی ناڵین و ناڵەی زارەزاری بولبولم

هەر دوو هەم دەردین و هەر دوو کوشتەیی تەنیا گوڵێک
بۆیە ڕۆژ و شەو لە گوڵشەن، هەمجیواری بولبولم

ئەو گوڵی چوو، من دڵم چوو، ئەو بە بای دا، من بە گوڵ
ئەو بەدەردی من دەناڵێ و من نزاری بولبولم

یا حەقیقی، یا مەجازی، عیشق هەر یەک بادەیە
گەر ئەمیش مەستم، هەر ئەو مەستی غەفاری بولبولم

تا سەحەر، ئەو گوێی لە فەریادی جیهانسۆزی منە
تا شەوێ من، هەمدەمی فەریادی زاری بولبولم

ئەو بە ناڵەی زارەوە، ڕۆژانە دەمسازی منە
من بە ئاهی سەردەوە، شەو غەمگوساری بولبولم

گەرچی یەک دەرسە «ئەدەب» سەودای ئەمن و عەندەلیب
موددەتێک ئەمما ئەمن، ئامۆژگاری بولبولم

Kurdish_Poetry