٤٦٦٧

✓ زێوەر (1875 - 1948)

کوردە ڕۆژی غیرەتە، لەم ڕۆژە ویجدانت ببێ
تۆ کە ئیسلامی شوکور، کردەی موسوڵمانت ببێ

کوردە ناوت کەوتە ناو ناوانەوە، گوێ ڕاگرە
لازمە بۆ تۆش بەدایم کردەوەی جوانت ببێ

دەرحەقی هاوشەهریی و هاومەزهەب و هاودینەکەت
ئیقتیدارت گەر هەیە ئینعام و ئیحسانت ببێ

دەس لە بێئینسافی هەڵبگرە ئەگەر مەردی بەناو
ڕەحم و ئینسافت لەگەڵ زومڕەی فەقیرانت ببێ

گەر قەسابی یا بەقاڵی، یا عەلافی یا توجار
خۆت بەلەعنەت قەت مەکە باوەڕ بە قورئانت ببێ

چەند هەزار دینار ئەکەیتە مەسرەفی قەسر و بینا
باوەڕت بێ بۆ دە دوازدە ساڵە ئیمانت ببێ

پارەکەت وا بوو بە بارێ لیرە تۆ نایبەیتە گۆڕ
شەرتە بۆ ڕێگەی قیامەت تۆشە و نانت ببێ

کوردە قەومی تۆ زەلیلە تۆش بە سەودا مەیکوژە
میللەتی خۆخۆر مەبە ئەخلاقی ئینسانت ببێ

گرد و دەشت و کێو ئەکێڵی سەعی ئەکەی بۆ چارەکێ
یەک دەقیقەش یادی چوونە گردی سەیوانت ببێ

تاکوو مومکین بێ درۆ و ناڕاستی و غەششت نەبێ
ڕوویی خەندان، خوڵقی مەردان، فکری چاکانت ببێ

کاسبی و قازانج و تێکۆشین پەسەندی عالەمە
نەک بە جارێ پشت لە حەق کەی مەیلی شەیتانت ببێ

تا بەئوممێدی وەزیفەی، ئەی جەوان هەر ڕاسی بی
عەشقی عیلم و مەشقی حیلم و شەوقی عیرفانت ببێ

عیلمە ئەتخاتە مەقامی بەرز و جێگەی ئیفتیخار
عیلمە بۆت نێزیک ئەکا گەر فیکری کەیوانت ببێ

ساڵی سەعی و غیرەتە ساڵی وەفا و ڕەحمەتە
تۆ کە نەیبەخشی چ سوود موڵکی سولەیمانت ببێ

نوێژ و ڕۆژوو و حەج و عەمرە نەفعی هەر بۆ خۆت هەیە
خۆت لە پەنجا نەوع ئەخۆی، یادێکی جیرانت ببێ

Kurdish_Poetry

٤٦٦٢

✓ زێوەر (1875 - 1948)

تا زولفی لەسەر چیهرە پەرێشانی سەبایە
ئاشوفتەگیی و تیرەگیی بەختی سییایە

ڕووی و لەب و مووی هەمدەم و ئامیزشی یەک بوون
غونچەی چەمەن و بوردی یەمەن، موشکی خەتایە

شمشادی قەدی سەروی خەرامانە ڕەوانە
جێگیری دڵی پادشەهـ و شاهـ و گەدایە

چاوی کە وەکوو دیدەیی بازێکە شکاری
دڵ وەک کەوی بێچارە گرفتاری بەڵایە

«زێوەر» نییە دۆستێ کە ڕەقیب تووشی بەڵا کا
مەعلوومە سەوابی ئەمە وەک حەجج و غەزایە

Kurdish_Poetry

٤٦٤٨

✓ زێوەر (1875 - 1948)

ئەی دڵبەری شیرینسوخەنی غونچەدەهانم
لەو وەسفی دەمی بەستەیەتە بەستەزوبانم

بێزارم و بێ زاری شەوم نەبوە کە بڕوا
بێ تەلعەتی ئەو شەمسەیە تاریکە ژیانم

بۆ سەیری ڕوخی ئاتەشییەت بوومە مەجووسی
لەم عەسرە منیش واریسی زەردەشتی زەمانم

چاوت کە گەلاوێژە سووهاڕەنگە گەلاوێژ
هەر دەربکەوێ لەرزە ئەخاتە دڵ و گیانم

تەسویری گوڵ و باخچە ئەکەن غەیری گوڵی ڕووت
حەیرانی غەڵەتکردنی ڕەسسامی جیهانم

ئەو ڕوویی فەرەحئاوەرە وەک فەجری بەهارە
من لەو ڕووەوە هەر چی بڵێم ڕووتە بەیانم

دوورن لە هونەر هەر چی هەیە ساحێبی دینار
مەمنوونی پەلی پینەچیی و شانی سەپانم

Kurdish_Poetry

٤٥٥٧

✓ شێخ ڕەزای تاڵەبانی (1831 - 1910)

وەعدی من و تۆ ئەی ڕەمەزان ڕۆژی جەزا بێ
شەرعی من و تۆ لە حوزوور باری خودا بێ

ئەم لالەڕوخانە هەموو ڕەنگزەردی دەسی تۆن
کێ دیویەتی شەقاییق یەرەقانی بەسەرا بێ

  • ئەم چوارینە لە لاپەڕە ٦٥ی دیوانی شێخ ڕەزای تاڵەبانیدا چاپی ساڵی ١٩٤٦ ی زاییندا هەیە، بە چوارینی ئەو دانراوە. بەڵام نەجمەدین مەلا لە پەراوێزی کەشکۆڵی (أ) ل ٢٥٠ دا نووسیویەتی کە ئەم «روباعی»یە هی زێوەرە و هی شێخ ڕەزا نییە.

Kurdish_Poetry

٤٥٢١

✓ زێوەر (1875 - 1948)

دنیا کە لەبەر قافڵەی ئاهم تەمە ئەمڕۆ
شۆراوی سوروشکم بەمەسەل زەمزەمە ئەمڕۆ

لێوت کە عەقیقە بووەتە ڕوکنی یەمانی
ماچی کە جەوازی نییە جێی پەنجەمە ئەمڕۆ

کۆ بوونەوە حەججاجی خەیاڵم لە مینای دڵ
شەیتانە ڕەقیب ڕەجمی لەلام ئەلزەمە ئەمڕۆ

خاڵت حەجەرولئەسوەدە، بەر ناکەوێ ماچی
دەستم کە بگاتێ سەبەبی ڕوتبەمە ئەمڕۆ

جان و دڵی من بۆتە سەفا و مەروە لەبۆ تۆ
ڕا کەی لە دڵا جانە کە جێی مەقدەمە ئەمڕۆ

شەو تا بە سەحەر موزدەلیفەی حوجرەیە جێگام
ئەمما عەرەفەی کۆیی ئەتۆ جێگەمە ئەمڕۆ

مەحفووزە لە بۆسە و لە دەسی عاشقی غەمبار
دوو ڕووکنیی شامیی و ئەڵێی پەرچەمە ئەمڕۆ

لبيك و سعديك ئەڵێم لەحزە بە لەحزە
یەعنی لە حوزوورت قەدەمم مەحکەمە ئەمڕۆ

«زێوەر» وەکوو حاجی لە تەوافایە هەمیشە
ئەم تەوفی ویداعی نییە لەو بێغەمە ئەمڕۆ

Kurdish_Poetry

٤٤٩٠

 

✓ زێوەر (1875 - 1948)

بەسراوی ڕاوی چاوی شۆخێکی نەوجەوانم
گیراوی حەلقەداوی سەییادی عاشقانم

زەلیلی لەیلی بێمەیل، مەجنوونی کۆهـ و دەشتم
بێیار و کاروبارم، ڕەفیقی وەحشییانم

تکا، شکا، بە جارێ شەراب و شیشەیی دڵ
ئەسراری مەخفییاتم کەوتۆتە سەر زوبانم

مەنواڕە جوستوجۆی من، بنواڕە گفتوگۆی من
شیرینە قیل و قالم مەدداحی دڵبەرانم

لە داغی باغی ڕووی ئەو وەک عەندەلیب ئەناڵم
تەزەروی سەروی باڵای، بێئافەتی خەزانم

من پەستی شەستی دەستی چاومەستی دیدەشەنگم
موحتاجی باجی ماچی ڕوومەتگوڵی جینانم

دڵ بۆتەبۆتە بۆ تۆ پڕنار و پڕحەرارەت
سووتاوە دڵ ئەمێستا خەریکی حیفزی جانم

هەمیشە حیلەبازی، جارجارە دڵنەوازی
گاهێ لەسەر زەمینم، گاهێ لە ئاسمانم

زێوەر غوڵامی خۆتە، ئەم جەورە حەیفە خووتە
مەمنوونە گەر بفەرمووی تۆ عەبدی ئاستانم

Kurdish_Poetry

٤٤٥٣

 

✓ زێوەر (1875 - 1948)

سەد تاجری دین خۆی لە زەرەر داوە لە دەرتا
بەسراوە دڵی موئمین و کافر لە کەمەرتا
سەودایی شەڕ و شۆڕە لەگەڵ ئێمە لەسەرتا
باکم نییە لەو خەنجەرە کردووتە بە بەرتا
شمشێری برۆت جەرگی بڕیوم بە ئیشارەت

بۆ تۆیە موسەللەم لە جیهان شاهییی خووبان
داماوە لە تەسویری برۆت مانی و سەحبان
مومکین نییە ئەم سوورەتە تەرکیبی لە ئینسان
تۆ ساحیبی ئەم چاهی زەنەخدانە بی، قوربان
سەد یووسفی کەنعانی ئەبێ بێتە ئیشارەت

دەریایی خەیاڵم کە وەکوو دیجلەیە جۆشی
نوتقم کە وەکوو ڕەعدی بەهارانە خرۆشی
غەمزە و نیگەهت خستمیە بەحری خەمۆشی
چاوت وەکوو شووشەی مەیە خۆت بادەفرۆشی
ڕۆحی بەنی ئادەم ئەکڕی بێیتە تیجارەت

کەشتی ئەمەلم کەوتەوە تۆفانی تەئەسسوف
نایێ بەسەرمدا کەڕەتێ بادی تەلەتتوف
مەدحی لە دڵا جارییە بێ دەردی تەکەللوف
ئیسمێکی شەریفی هەیە مەنعە لە تەسەڕڕوف
جیسمێکی لەتیفی هەیە قابیل بە سەدارەت

Kurdish_Poetry

٤٣٨٧

 

✓ زێوەر (1875 - 1948)

ماهی ڕەبیعول ئەووەلە ماهی مەسەڕڕەتە
ماهی تلووعی کەوکەبی چەرخی فتووەتە

ماهی زهووری گەوهەری بەحری مەعاریفە
ماهی غورووبی کەوکەبی مەنحووسی وەحشەتە

ماهی هیدایەتە بەرەکەتڕێز و فەیزخێز
فەخری مووەححیدینە کە ماهی وەلادەتە

ماهی وەلادەتی شەهـ و سوڵتانەکان نییە
ماهی ویلادەتی شەهی ئیقلیمی حیکمەتە

ماهی برووزی مەقدەمی پاکی موحەممەدە
جەژنی مووەححیدینە نیشانەی سەعادەتە

ئەو ماهی ڕۆژوو نییە دەم حەبس ئەکا لە نان
ئەم مانگی نای و نۆش و مەهی عەیش و عوشرەتە

عوود و بوخوور و سەدریی و چەمپار واجبە
تەهلیل و زیکر و هەلهەلەیە زیکری ئوممەتە

یاڕەب قودوومی خێر و شەڕەف بێ لەبۆ هەموو
ڕەحمێ پەیا بکا ئەوی ئەربابی سەروەتە

Kurdish_Poetry

٤٣٠٩

 

✓ زێوەر (1875 - 1948)

مەیتەری عەقڵم کومەیتی نەفسی زنجیر کردووە
وەرنە جووتەی نەحسی بۆ جەبهەی فەلەک گیر کردووە

عومری من وا زۆر نییە ئێستە زەمانی عەیشمە
دەردی عەشقی نەوجەوانێ وا منی پیر کردووە

ڕەنگی سوورم بوو بە زەرد و قەلبی ساغم بوو بە داغ
ساحیرێکە زاهیر و پەنهانی تەغییر کردووە

قەت لە خۆمدا من گومان نابەم قەباحەت زەڕڕەیێ
موقتەزای تەبعییە ناحەق کە خۆی زویر کردووە

کافرێکە دەفعەیێ جوابی سەلامێکی نەبوو
سەد کەڕەت نامەم بە خوێنی دیدە تەحریر کردووە

کەس لەگەڵ «زێوەر» ڕەفاقەت ناگرێ ئەو ناعیلاج
خۆی بە وێڵداشی دەسیسە و مەکر و تەزویر کردووە

Kurdish_Poetry

٤٢٥٨

 

✓ زێوەر (1875 - 1948)

لە هیجرا ڕوو لە ساقی و شیشەیی سەهبا نەکەم چ بکەم
وجوودم گەر بە فەرشی مەیکەدە و مینا نەکەم چ بکەم

لەناو تۆفانی ئەفکارا نەهەنگی لا اله هەستێ
تەشەببوس گەر بە کەشتی نووحی إلا الله نەکەم چ بکەم

مەتاعی حوسنی ئەو مەحبووبە نەقدی داغ و سەودایە
لە بازاڕی موحەببەتدا بە ڕۆح سەودا نەکەم چ بکەم

ئەوا مەحروومی خۆی کردم، دڵی بردم، دەری کردم
بە سۆزی دڵ هەموو دەم ڕوو لە قاپی خوا نەکەم چ بکەم

لە هەر لا زەبتی ناکەم موددەعی تا تۆ ڕەئیسم بی
بە قانوونی مورووەت گەر ڕەجا ئیجرا نەکەم چ بکەم

بە ڕوتبەی وەسڵی ئەو ناگەم ئەگەر عومرم هەموو دانێم
لە دەست ئەو زاڵمە لەم کارە ئیستیغنا نەکەم چ بکەم

ئەڵێن ئەوراقی زوڵمی تۆ تەواو نابێ بە تەحریرات
وەکوو «زێوەر» بە تەقریر گەر ئەدای مەعنا نەکەم چ بکەم

Kurdish_Poetry