٤٥٩٣

✓ سەیفولقوزات (1876 - 1945)

ئەو زوڵمە لەسەر چی کە دەکەی لێمە بە ناحەق
هەر عیشقە گوناحم بوەتە باعیسی نەستەق

سەر، گۆیە لە مەیدانی غەمت، پێی بکە بازی
ئەزیەت مەکە زولفت بە شەقێ لێی بدە سەر شەق

قەوسوقەزەحە تاقی برۆت ئەوڕۆ بە وەسمە
بۆیە دڵەکەم لەتلەتە بۆ خەنجەری ئەزرەق

خۆم خستەوە بەر پێ، بە ئومێدی سەری زولفت
دەخولێمەوە بەو ڕیشتەیی گیسوو وەکوو مەزرەق

دەڕژێنێ بە یەک غەمزە نیگات خوێنی سپاهێ
دەشکێنێ بە ڕووی تۆبەشکەن تاقی خەوەرنەق

بەو زولفی سەرازیرە لەسەر چاهی زەنەخدان
ئاوێزە دڵم هەر وەکی هاڕووتە موعەللەق

هاتم بە خەیاڵ سەیری گوڵستانی ڕوخت کەم
پێگیری خەیاڵیشی نەدا لووسی و ڕەونەق

بەو زولفی سەراپا وەکوو ئاهوویی موقەییەد
یا شەهپەڕی تاووسە لەدووی کەبکی موتەووەق

تا بەختڕەشی بۆ «حەسەن» ـە باعیسی دووری
ڕووی زەردی بە سووراوی سریشکی بووە ئەبڵەق

Kurdish_Poetry

٤٢١٥

 

✓ سەیفولقوزات (1876 - 1945)

هەرگیز حەقی ژیانی نییە پیاوی بێسەواد
چاوسووری خۆی نەبێ و وەتەنی پێ بڕاوییە

بە زمانی دایکی خوێندن و نووسینی بۆ نەبێ؟
ئەو میللەتی قەدیم و زبان بەستراوییە

حوببی وەتەن نیشانەیی ئیمانە کوردەکان
نیشتمانی خۆت وەژێنە، بە پێچ و کڵاوییە

مەرد چاکە ئەو کەسەی سەری دانێ لە ڕێی وەتەن
باکی نەبێ لە بەند و لە داری چەقاوییە

Kurdish_Poetry

٤١٨٢

 

✓ سەیفولقوزات (1876 - 1945)

غەمگینە دڵی مات و بە چاوت نییە هۆشی
تا ڕوو بەتەمای جەور و جەفا لێمە دەپۆشی

تا دیدە بە دیداری مونیرت نییە ڕەوشەن
وەک کانییەکەی قوڵقوڵەیە قوڵقوڵ و جۆشی

هەر گوڵشەکەری لێوە شیفای دەردی نەخۆشان
سەر بێ بە فیدای کوڵمی گەش و چاوی نەخۆشی

ئەی دڵ بەخەتا کەوتیە چینی سەری زولفی
لەم مارە عەجایب بەتەمای لەززەت و نۆشی

هەر وەک مەهی دووهەفتە لەژێر هەوری سیادا
ئەو دڵبەرە بۆ زینەتی نێو چادری پۆشی

تا زولفی لەسەر ڕوو بەمەسەل هەوری بڵاوە
لەو تاوە دڵم ڕەعدە لەبەر بەرق و خرۆشی

زوححاکە بەبێباکی لە تەخریبی دڵاندا
خوێنخواری گەلێ کردووە ماری سەری دۆشی

هێندەت کوتووە وەعز و لە ئێمەی نییە تەئسیر
ماندووی و دەزانم بە خودا مەعتەلی چۆشی

لۆمەی «حەسەنی» نەفعی نییە، لابدە واعیز
عاشق هەموو ئەعزای دڵە، ئەسلەن نییە گۆشی

Kurdish_Poetry

٤١٣٥

 

✓ سەیفولقوزات (1876 - 1945)

دایم دڵم بە ناڵە و زاری و فیغان ئەڵێ
خۆش بەو شەوەی کە ڕۆژی ڕوخی دڵبەرم هەڵێ

تفلی دڵم گڕووی شەکەری لێوی گرتووە
بەو دوو هەنارە ژیری کەوە بیخە باغەڵێ!

زولفت وەلا دە، ڕووت بنوێنە بە دەفعەیێ
شەو ڕابرێ، ستارە نەمێنێ، قەمەر هەڵێ

بەو زولفە میروەحەت مەکە مەنعم لە شەکری لێو
تەیرێکە دڵ، زەعیفە، دەترسێ لە داوەڵێ

ئەو قافیەت بەسانی دڵی موددەعی، «حەسەن»!
تەنگە، درەنگە، مەیلی بە جەنگە، هەڵێ، مەڵێ!

Kurdish_Poetry

٣٦٦٣

 

✓ ناسر حیسامی

  • هەژار باسی یەکەمین دیداری خۆی و هێمن دەگێڕێتەوە لەگەڵ سەیفی قازی. دەڵێ: سەیف هاتبووە خانەقای شێخی بورهان و ئێمەش لەلایدا دانیشتبووین. شیعرمان بۆ دەخوێندەوە و ئەویش ڕێنوێنیی دەکردین. دوایی پرسیی: ئەدی شیعری منتان خوێندووەتەوە؟
  • وتمان: بەڵێ.
  • پرسیی: کامە شیعری منتان پێ خۆشە بۆتان بخوێنمەوە؟
  • گوتم: هەڵێ مەڵێ!
  • گوتی: چۆن لەو شیعرە ناسکە هەر ئەوەندەتان لەبیرە؟

شیعرەکە ئەمەیە:

دایم دڵم بە ناڵە و زاری و فیغان ئەڵێ
خۆش بەو شەوەی کە ڕۆژی ڕوخی دڵبەرم هەڵێ

تفڵی دڵم گڕووی شەککەری لێوی گرتووە
بەو دوو هەنارە ژیری کەوە بیخە باغەڵێ

زولفت وەلا دە، ڕووت بنوێنە بە دەفعەیێ
شەو ڕابرێ، ستارە نەمێنێ، قەمەر هەڵێ

بەو زولفە میروەحەت مەکە مەنعم لە شەکری لێو
تەیرێکە دڵ، زەعیفە، دەترسێ لە داوەڵێ

ئەو قافیەت بەسانی دڵی موددەعی، «حەسەن»
تەنگە، درەنگە، مەیلی بە جەنگە، هەڵێ، مەڵێ

  • ئەبولحەسەنی قازی، ناسراو بە «سەیفولقوزات» و هەروەها «سەیف» کوڕی میرزا قاسمی قازی، نەوەی میرزا ئەحمەدی قازی، لە ساڵی ١٨٧٦ ـی زایینی لە شاری سابڵاغ لەدایک بووە. سەیف دەبێتە مامی «قازی موحەممەد» و هەروەها دەبێتە بابی «محەممەد حوسین خانی سەیفی قازی». سەیف دەرسی لەلای «مەلا حەسەنی قزڵجی» لە سەردراباد و هەروەها لە دێی عەمبار لەلای مەلا شەفیع خوێندووە. سەیف زۆر بە جحێڵی تێکەڵی کاری سیاسی دەبێ و لە سەردەمی بزووتنەوەی «شیخ محمد خیابانی» لە تەورێز، دەبێتە سەرۆکی کومیتەی مەهاباد. سەیف ماوەیەکیش دەبێتە یەکەم بەڕێوەبەر (نوێنەر)ـی فەرهەنگی مەهاباد. دامەزراندنی خوێندنگەی مودێڕن لە مەهاباد بەرهەمی حەول و تێکۆشانی وی بوو. دوای سەیف برازاکەی قازی محەمەد دەبێتە نوێنەری فەرهەنگ لە مەهاباد. پاش ڕووخانی سەلتەنەتی «قاجار» سەیف حەول دەدا ببێتە نوێنەری مەجلیسی شوورای میللی، وەک دەڵێن زۆربەی دەنگیش دێنێتەوە، بەڵام لەئاکامدا کەسێکی دیکە لەجیاتیی وی دەبێتە نوێنەری مەجلیس. پاشان سەیف لە کاری سیاسی دەکشێتەوە و مەهاباد بەجێ دێڵێ و ماڵی دەچێتە دێی «گوێگجەلی» و لەوێ نیشتەجێ دەبێ و دەست دەکا بە دروستکردنی باغ و باغات و مێشە، کە لەو کارەشدا دیارە زۆر بەزەوقوسەلیقە بووە. پێ دەچێ سەیف هەمەو شیعرەکانی خۆیی لە گوندی «گوێگجەلی» کوتبن. سەیف بۆ هەمیشە لە گوێگجەلی دەمێنێتەوە و هەر لەوێش ڕۆژی ٢٧ ـی ژانووییەی ١٩٤٥ لە تەمەنی ٦٩ ساڵیدا ماڵاواییی لە ژیان کرد.

Kurdish_Poetry

٣٥٨٧

 

✓ سەیفولقوزات

لە عالەم فاش و مەشهوورە کە من مەستی مەیی عیشقم
بە حوققەی دەم، بە جامی دیدە، مەمکی تونگی مینا بێ

لە حوجرەی عیشقدا ئەمشەو موتاڵام حاشییەی زولفە
بە لالەی کوڵمی گوڵگوونی بە دوو شەمعی هەڵایسابێ

لە ئاهی عاشقی ڕووتە غوباری عاریزی سافت
دەنا جامی بلووری خەددی تۆ کێ دی خەتی دابێ

خەیاڵم شەونخوونی بردە سەر دەستەی سپای زولفت
دەبێ ئەمشەو لەبەر وی بێ کەوا مەغشووش و شێوابێ

تەنافی گەردنم کە زولفی زوننارت، کە بێزارم
چ خۆشە گەر بڵێن عاشق بە زولفی یار خنکابێ

کەنارم جۆیبار و دامەنم پڕگوڵ لە ئەشکی سوور
ئەگەر مەیلی قەدیمیشی نەمابێ بۆ تەماشا بێ

عەیارێکی نییە دڵ دڵبەرا کێشانی پێ ناوێ
کەبابی جەرگ سووتاوە، یەقینە قیمەتی نابێ

تەن و ڕۆحم لە تەحت و فەوقەوە مەشغووڵی جۆڵایین
دەبێ بەو ساعیدی سیمین تەنافی زولفی هەڵدابێ

دوو چاوی من تەمی هێنا کە تۆ زولفت بەڕوودا خست
شەوی یەڵدایە ئەوڕۆ یا مەگەر خورشیدە گیرابێ

لەنێو زوڵماتی ئەگریجەت شوعاعی ڕووتە دەنوێنێ
تەجەللی نوورە، یا زاهیر لە جانب تووری سینا بێ

ستارەی بەختی من ئەوشۆ تلووعی کرد کە تۆ هاتی
سبەینێ و ڕۆژە لەم عیدە، بڵێ نوور و سەفای وا بێ

لەسایەی هیممەتی پیرە «حەسەن» دوشمن موتیعی تۆ
دەنا سەی بەد تەرەس کێ دی بەبێ زەحمەت پەتی دابێ

Kurdish_Poetry

٣٢٥٩

 

✓ سەیفولقوزات

دەبا ساتێکی ساکین بێ لە ناڵین قەلبی خوونخوارم
دەبا تاوێکی فاریغ بێ لە گریان چاوی خوونبارم

هەتا کەی غەرقی سێڵاوی سریشک و ئەشکی خوێنین بم
دەبا جارێ بە گۆشەی چاوی مەیلێکی بکا یارم

بە نای ناڵە و بە سینەی چەنگ و تاری غەم موهەییا بووم
بڵێن بۆ سەیری ئەم بەزمە دەمێ با وا بێ دڵدارم

دەرم کەی گەر لەلای خۆت یا جوێنم پێ بدەی ناچم
بە زنجیری دوو گیسووت چونکە پێبەند و گرفتارم

نییە تەئسیری وەعزت واعیزا دەس هەڵگرە لێمان
کە موددێکە بە بادەی چاوی مەستی مەست و خەممارم

شەتی ئەشکم هەتا کەی بێ مەگەر سەیحوون و جەیحوونە
بە چاوم کوت دەبا بەس بێ وتی ڕۆبار و جۆبارم

لە تاوی زولفی چینچینت ئەسیری چین و ماچینم
لە سایەی زولف و ڕووت گا ڕۆژپەرەست گا بەستەزوننارم

ئەگەرچی حیکمەتە دەرسم لە حەڵقەی مەدرەسەی عیشقت
گەهێ دەرسم گوڵستانە گەهێ مەشغووڵی تۆمارم

ترازا دوگمەکەی سینەت سپێدەی سوبح زاهیر بوو
لە یەک مەشریق دوو ڕۆژم دی بەجارێ بەو شەوی تارم

بڵێسەی ئاهی سەردم ئاسمانی شین و تاریک کرد
یەقین گوێی ئاسمان کەڕ بوو لەبەر فیغان و هاوارم

«حەسەن» چەن خۆشە ناڵینت ئەگەر یار بێتە باڵینت
بەشەرتێ بێتە سەر قەبرم بە مردن زۆر منەتبارم

Kurdish_Poetry

٣٠٤٩

 

✓ سەیفولقوزات

خەیاڵی هیجری ئێلخانی کە دەکرێ
دڵی گەورە و بچووکی مە گڕ ئەگرێ

ویسالت چوون نییە بۆ من مویەسسەر
سڵاوت بۆ دەنێرم لێرە تا دێ

© WWW.Telegram.Me/Kurdish_Poetry 

٢٨٢٩

 

✓ سەیفولقوزات

چ خۆشە من نەخۆش و یاری دڵکەش
لە ڕێگەی لوتفەوە بمخاتە باوەش

پەرێشانم لەبەر زولفی بڵاوت
نەخۆش و مەستی ئەو دوو نەرگسی گەش

نیشانم دە، فیدات بم، جووتە خاڵت
لە ئەووەڵ نەردەوە چەن خۆشە دووشەش

ڕوخی زەحمەت مەدە زولفی مەحەک ڕەنگ
چ موحتاجە بە تۆ ئەو سیمی بێغەش

فیدای زولف و برۆ و پێڵوو و مژۆڵت
کەمەندە هەم کەمان، هەم تیر و تەرکەش

بە دوودی ئاهی من ڕەشپۆشە گەردوون
بەڕووتا خاڵ و پەرچەم بوون موشەووەش

«حەسەن» شوکری خودا ئەوڕۆکە وەسڵە
نەجاتت بوو لە دەستی تالعی ڕەش

بەڵێ، بەو شەرتە خۆشە وەسڵی دڵبەر
کە دەمدەم دەم لەنێو دەم، دەس لە باوەش

کز و زیزی لە کەم مەیلی، عەزیزم
عەیامێکە عەوامی، تەبعی سەرکەش

هەتاکوو ساردوسڕ بوو مەیلی گەرمت
ئەدەم جینگڵ وەکوو ماری سەرئاتەش

لەسەر ڕوخساری زەردم ئەشکی خوێنین
هەتا کەی دێتە خوارێ بەختەکەی ڕەش

سپای دووریت لە سێ لا دەوری داوم
بەسانی مەنگوڕ و پیران و مامەش

وەرە جارێ، بەجارێ لامەدە لێم
دەبێ وا بێ وەفای یارانی مەهوەش

سەروماڵم دەکەم قوربانی ڕێگەت
بەران و جوانەگا و لۆک و کەڵی ڕەش

بەکوردی شایەرێکی زێدەچاکم
لە شاباشی سەخای خۆت مەمکە بێبەش

هەمیشە زیکر و فیکرم یادی تۆیە
لە شایی تۆیە خۆشم بوومە چاوەش

© WWW.Telegram.Me/Kurdish_Poetry

٢٧٣٧

 

✓ سەیفولقوزات

کەسێ بەختی سەعیدی بێ دەبێ حازر لە دیوانت
مەلازی مەنزڵی تۆیە نەسیبی وی لەسەر خوانت

کە قووتی ڕۆحە مێهری تۆ لەسەر سەفحەی مەحەببەتدا
هەمیشە حازری وەقتە، جەسەد بۆچ بێتە میوانت

میسال تای چینی زولفی دڵبەرە "تاچین پڵاو"ـی تۆ
لە دوور هەر دانەیێکی دڵ هەزاران دێنە پێشخانت

زریشکی ڕەشکی خاڵی دڵبەر و حەسرەتدەری میشکە
لە زیرەی عەتربێزی ڕێزەڕێزە جەرگی کرمانت

وەکوو ئارەق لەسەر کوڵمی نیگارین یاری گەندمگوون
برنجی ڕەنجبەری کوردانە دانەی کەوتە سەر نانت

تەواوی ڕانی بەرخێکی کە بەرخێکی تەواو دێنێ
بە سەد مەڕ ڕابرا ئەوڕۆ لەبەر چاوی دۆعاخوانت

کەلامی بامەزە و خوڵقی خۆش و شیرین کیفایەتمە
بڵێ با دانەنێن قەنداو و دۆ لابەن نمەکدانت

لە زەرد و سووری سەر دەوری بەجارێ دڵ سپی بۆوە
لە ڕەغمی زەعفەران ڕەش هەڵگەڕا ڕەنگی ڕەقیبانت

کە قاوە قاو دەکەی تاڵیی میزاجم چا دەبێ شیرین
فیدای قەندی لەبت ئاوی بەقا دەڕژێتە فینجانت

دەلیلی عاقیبەت مەحموودییە مەحموودە هاوخوانم
کە وەک شاپووری خوسرەو وایە بۆ تەدبیری کارانت

نەکیسا و باربەد وا چاکە بۆ ئەو بەزمە حازر بن
لە بەزمی خوسرەوی مەحموودخان کوا دەنگی جارانت

هەوای "حاجی عەلی کەند"ـت لەبۆ دڵ بوو عەلی سینا
شەڕارەی دەردی دڵ تەسکینە ئاو و خاکی "دەرمان"ـت

هەمیشە "حافز" و "سەعدی" بەڕۆحانی دەبن حازر
ئەگەر "خان" و "حەسەن" بێن و بخوێنن نەزمی شیعرانت

"نیزامی" نەزمی بەرهەم "ئەنوەری" نووری نەما شیعری
کە سەدری ئەنجومەن ئەوڕۆکەیە تەبعی سوخەندانت

لە عیرفان زایدە "عورفی" "سەنایی" نەزمی مەزموومە
"کەلیم" ئەوڕۆ کەلامی موهمەلە زاهیر کە عیرفانت

لە مەیدانی سەعادەت بوو نەسیبی من سەعادەت بوو
بەعینوانی مەدیحی تاوبەتاوێ دێمە مەیدانت

کەلامی من وەکوو شیعری فڵانی بێ سەر و پێ نین
بکەم تەقتیعی ئەوزانی یەقین ڕاست دێتە میزانت

دەڵێن هەر کەس کە سفرەی بێ بەهەشتی جێیە ئەوڕۆ تۆ
بە نەقدی ساکینی خولدی لەسایەی جووتە جیرانت

لە هەر جێ بۆ هەموو کەس جوودی تۆ بێ میننەت و مەنعە
وەکوو سەیلی بەهارانە سەخای وەک هەوری بارانت

"عەلی" مەشهووری شارە من کە "سەیفی" زولفەقاری تۆم
هەمیشە "یا عەلی"ـمە گەر قەبووڵم کەی لە شیعانت

ئەوا هات عیدی قوربان شوکری لیللا خۆشی خۆشیمە
کە حەججی ئەکبەرە بۆ من کەوا خۆم کردە قوربانت

هەتا موژگان لەبۆ دیدە ببن حافز لە دیتندا
لە ئەمر و نەهیدا تا ڕاست و چەپ بن تیغی موژگانت

لە ڕاست و چەپ بڕۆن سەفسەف سەوارانت لەدوویی یەک
هەمیشە حافزت بێ بۆ حەوادیس لوتفی یەزدانت

هەموو عالەم لە نیک و بەد بە حیسسەی خۆی دەکا شوکرت
لە وەقتی بەزلدا گەر سەروەرا دەس بەریە گیرفانت

کە تۆی ئەوڕۆ لە زومڕەی موخلیسانی شاهی شەمسەددین
دەلیلێکی تەواوە بۆ تەواویی نووری ئیمانت

کەلامم خۆش و شیرینە لە نۆشانۆشی بەزمی تۆ
خوسووسەن گەر دەکەم ئەندەک بەیانی فەزل و ئیحسانت

هەتا حەڵقەی دۆعا و تەهلیل و خەتمن ڕۆژ و شەو دایر
لە دنیا و عاقیبەت یار و موعین بێ شەمسی بورهانت

هەتا هەڵبێ لە مەشریق ڕۆژ و ئاوا بێ لە ڕۆژاوا
هەمیشە ماڵت ئاوا بێ پەنات بێ شەمسی بورهانت

لەلام تەرکی ئەدەب کفرە ئەمن تەرکی ئەدەب ناکەم
لەبەر وەی بوو کە ڕاوەستام لەکن "میسباحی دیوان"ـت

فزوولی ئاوری شەیتانە هەوای شەیتانی قەت ناکەم
لە بابەت ئاوی "خۆش گەلدی" لەسەر خاکی "ڕەحیم خان"ـت

"سمایل بەگ" لەگەڵ من کەی شکستی کاری وی فەرموو
لەبۆ خدمەت "ئەدەب" ئەوڕۆ "حەسەن" هەر وەک "حسێن خان"ـت

کە "کانی قووڵقووڵە"ـی تەبعم لە بەندی عەوق ئازادە
ڕەزام مەدح و دۆعایە بۆ عەزیزان و مەریزانت

© WWW.Telegram.Me/Kurdish_Poetry