٤٥٢٥

✓ سالم (1800 - 1866)

چاوەکەت وەختێ بە ئیما مەیلی جامی مەی دەکا
هەر چی مەی دەیکا لەگەڵ ئەو، ئەو لەگەڵ ئێمەی دەکا

نەی لە ناڵینا چ گوستاخانە بۆ ئەربابی سەمع
باسی ئەییامی گوزەشتەی کەیقوباد و کەی دەکا

تا سوپاهی خوسرەوی عیشقت ئیحاتەی جانی دا
بۆ شەڕوشۆری موسیبەت دڵ لە موڵکی ڕەی دەکا

کاروان ئەر سستڕەو بێ تا دەگاتە کۆیی لەیل
شەوقی بێپایانی دڵ، ئوشتر بە مەجنوون پەی دەکا

حاڵی عیشق و تابشی هیجرت نیشانی دا بە من
ئاگری سۆزەندە هەر کارێ بە بێشەی نەی دەکا

تا بەسەر باغی دڵا بێ بای خەزانی فیرقەتت
عاریزم بۆ سێوی ڕوخسارت لە ڕەنگی بەی دەکا

جورعەنۆشی بۆ بکەم ئیتر لە بەزمی مەیکەدە
چاوی مەخموورت بە عاشق کاری بادەی جەی دەکا

وەختی بەخشش گەر بنووسم داستانی هیممەتت
مەردی دانا وەسفی جوودی حاتەمی تەی کەی دەکا

ئابڵەی دەردا کەفی پێی تاقەتی هەنگامی جەهد
«سالم» ـی سەرگەشتە ئەزبەس ڕێی موسیبەت تەی دەکا

Kurdish_Poetry

٤٥٢٤

✓ قانع (1898 - 1965)

بە عەزمی ئیستیخارە دوێنێ لە بانگی شێوان
نووستم کوتوپڕێ دیم پیاوێکی ئەهلی عیرفان

جوانچاک و ژیر و عاقڵ، ئەلفازی زۆر موڕەتتەب
فەسیح و ڕەند و زیرەک، نوورین و ساحیبئیمان

پرسیم لێی ناوت چییە و کوڕی چ میللەتێکی
تورکی یاخۆ عەجەمی، بولغاری یان لە کوردان

جوابی وەها ئەدا کرد لە خاکی پاکی کوردم
بەریم لە ئەمریکایی و دوورم لە قەومی ئەڵمان

کاوەم کە شۆرەتم بوو لە سەنعەتی زرێدا
کوشتم بە جاڕی میللەت زوحاکی دوور لە ئیمان

وتم تۆ خوا فڵانی، تۆ شارەزایی حاڵی
بۆ چی نەبوو لە کوردان پێغەمبەرێک لەبۆمان

ئاهێکی ساردی کێشا وتی وەڵڵاهی «قانع»
لە کوردی قوڕبەسەردا زۆرتر بوون ڕەسوولان

Kurdish_Poetry

٤٥٢٣

✓ سابیری (1881 - 1944)

یا تەبیبی ئینتیزارم ئیتیسالت کەی دەبێ
زەهری دووری کوشتمی شەهد و ویسالت کەی دەبێ

شەککەر و گوڵ پێکەوە تەسکینی دەردی دڵ ئەدا
ڕۆحەکەم ماچ و جنێوی لێوی ئاڵت کەی دەبێ

لەم شەوی دەیجوورە هیجر و حاڵی سەرگەردانییە
پەڕتەوی خورشیدی حوسنی بێمیسالت کەی دەبێ

شیوەنی شامی فیراقت بۆتە خۆراک و خەوم
ئینتیزارم جەژنەکەی سوبحی ویسالت کەی دەبێ

بۆ گرووهی ڕووتوقووتی تالیبی موحتاجی ڕووت
حاسڵاتی عوشری خەرمانی جەماڵت کەی دەبێ

بۆ مەزەی مەستانی چاوت میوەهاتی باغی ڕووت
نەوبەرەی عیناب و سێو و پورتەقاڵت کەی دەبێ

موددەتێکە تەیری دڵ حەپس و ئەسیرە بێخەتا
ڕەستگاری داوی زولف و دانەخاڵت کەی دەبێ

دڵبەداغ و ئینتیزارم دائیمەن دەستەودوعا
تۆ لە نێو جەمعی ڕەفیقان ئینفیسالت کەی دەبێ

بێبەڵا بی وەعدەکانت سەد یەکی نایێتە جێ
ڕۆحەکەم بڕوا بە پەیمانی بەتاڵت کەی دەبێ

«سابیری» باری جەفا ڕاکێشە بێدەنگ و خەمۆش
تا جەفاکێش و ڕەزا بی قیل و قاڵت کەی دەبێ

Kurdish_Poetry

٤٥٢٢

✓ عەلی عارف ئاغا (1910 - 1996)

لەناو بێشە کە شێر ون بوو چەقەڵ بۆ خۆی ئەلوورێنێ
وە یا ڕێوی تەرەس بێترسە کلکی هەڵئەسووڕێنێ

کە شوعلەی بەرقی یەزدانی لە ئاسۆدا بروسکەی دا
دڵی بێنرخی نامەردان لەگەڵ ترسا ئەلەرزێنێ

ئەوەی ئازایە بێباکە لەلای دنیا کە ئاگر بێ
قەڵای پۆڵا بە دەستی هیممەتی وەک شووشە ئەشکێنێ

ئەوەی ڕیسوایە لای وایە هەموو کەس چەشنی ئەو وایە
بە ڕێگەی چەوت و ناڕێکا وەکوو کەر هەڵئەتیزێنێ

لە بەرچاوی نییە، دواڕۆژی خۆی و خزم و یارانی
ئەوەی ئەمڕۆ لە باخی ناکەسیدا خۆی ئەگەوزێنێ

بە ڕووخۆشی و درۆی دوشمن فریو قەت نادرێ زیرەک
بەڵام بێهۆش و بێقیمەت بە سەهلی خۆی ئەدۆڕێنێ

لە خودا بەو لاوە کوردستان کە دین و ئایینە بۆ من
گیان بۆ ئەو فیدا ئەکرێ ژیان هیچ جلیوە ناسێنێ

بڵێن بەو نالەبارانەی کە وا دەرچوون لە ناو پەردە
کەمێ شەرم و شەرەف باشە زەمان بەم حاڵە نامێنێ

بەسە سەرپۆشی بەدناوی نەدەن هێندە بەسەریانا
کە میللەت باوەڕی هەرگیز بە خائین چونکە نامێنێ

Kurdish_Poetry

٤٥٢١

✓ زێوەر (1875 - 1948)

دنیا کە لەبەر قافڵەی ئاهم تەمە ئەمڕۆ
شۆراوی سوروشکم بەمەسەل زەمزەمە ئەمڕۆ

لێوت کە عەقیقە بووەتە ڕوکنی یەمانی
ماچی کە جەوازی نییە جێی پەنجەمە ئەمڕۆ

کۆ بوونەوە حەججاجی خەیاڵم لە مینای دڵ
شەیتانە ڕەقیب ڕەجمی لەلام ئەلزەمە ئەمڕۆ

خاڵت حەجەرولئەسوەدە، بەر ناکەوێ ماچی
دەستم کە بگاتێ سەبەبی ڕوتبەمە ئەمڕۆ

جان و دڵی من بۆتە سەفا و مەروە لەبۆ تۆ
ڕا کەی لە دڵا جانە کە جێی مەقدەمە ئەمڕۆ

شەو تا بە سەحەر موزدەلیفەی حوجرەیە جێگام
ئەمما عەرەفەی کۆیی ئەتۆ جێگەمە ئەمڕۆ

مەحفووزە لە بۆسە و لە دەسی عاشقی غەمبار
دوو ڕووکنیی شامیی و ئەڵێی پەرچەمە ئەمڕۆ

لبيك و سعديك ئەڵێم لەحزە بە لەحزە
یەعنی لە حوزوورت قەدەمم مەحکەمە ئەمڕۆ

«زێوەر» وەکوو حاجی لە تەوافایە هەمیشە
ئەم تەوفی ویداعی نییە لەو بێغەمە ئەمڕۆ

Kurdish_Poetry

٤٥٢٠

✓ عارف عورفی (1896 - 1961)

دڵە بێچارەکەم شایەد بە غافڵ دەسخەڕۆی تۆ بێ
دەری کەم شەرتە نەیهێڵم لەسەر ئەخلاق و خووی تۆ بێ

ئەبێ ئەشکی نەدامەت دابڕێژێ چاوی من دائیم
ئەگەر نووری بینایی ئەو بە ئەمر و ئارەزووی تۆ بێ

غوڵامی فکری بکری من نەوەی نابێ ڕەسەن بێنێ
ئەگەر ئەو بەرهەمە ڕاست بێ بەری تۆوی نەوەی تۆ بێ

کەمەندی پێچراوەی پێم لە پێم نابێتەوە هەرگیز
ئەگەر ئەو بەستراوە بەستەیی زنجیری مووی تۆ بێ

لە ڕێی خوادا عیبادەت پیشەیی ئەییامی عومری بێ
جەهەننەم جێگەیێتی ئەو کەسەی چاوی لە دووی تۆ بێ

بەبێ جورم و جینایەت کوشتنی عاشق لە کوێ ڕووی دا
نەبووە، نابێ لە دونیادا مەگەر ئەخلاقی زووی تۆ بێ

بەڵێ دیارە کە بەدعەهدی لە زومڕەی نەوجەوانانە
ئەویش بەدعەهدە ئەو جیلەی لە تۆ بێت و لە دووی تۆ بێ

چەمەن گەر بیهەوێ تەشبیهی ڕووی تۆ کا موقابیل گوڵ
خەجاڵەتبارە تا قیامەت ئەبێ مەحجووبی ڕووی تۆ بێ

Kurdish_Poetry

٤٥١٩

✓ وەفایی (1844 - 1902)

سەحەر مەستانە ڕابوردم بە بەر دەرکی کلیسایێ
کەچی دەستی دڵی گرتم خەرامان بەچچەتەرسایێ

ئیرەم بوو عەنبەری زولفی، ئەسیری چەنبەری زولفی
کەراماتی سەری زولفی بە هەر تایێ مەسیحایێ

بە دوو زولفی موژەی هەستان، لەسەر موڵکی دڵم وەستان
نیزامی چین و تورکستان ڕژان بەربوونە یەغمایێ

نیگاری دڵستانی من، خوماری دا بە جانی من
تەبیبی حاڵزانی من، نەخۆش بوو، شەربەتی دایێ

ئیشارێکی بە چاوان کرد، برۆی هەمباشی تورکان کرد
دڵمیان تیرەباران کرد کەمانداران لە هەر لایێ

سەبا زولفی پەرێشان کرد بە ڕوخساری عەرەقناکی
چە شیرینە لەگەڵ یەکدی مەهـ و پەروین کە شەو دایێ

پەرێشان زولفی زونناری، درەخشان ڕوویی گوڵناری
لە زاری گوڵ شەکەر باری، کە ئەی مەجنوونی لەیلایێ

وەرە بڕوانە مەیخانە، چ مەعموورە چ وێرانە
لە هەر لایێ دڵئارایێ، لە هەر گۆشێکی شەیدایێ

کە دەستم داوەری دڵ بوو، نە دڵ بوو گوڵشەنی گوڵ بوو
هەموو نەسرین و سونبول بوو، قەرەنفول نەخلی تووبایێ

لە جێگایی تەجەللا دەمبەدەم بێ لن ترانی بێ
بە قوربانی دڵی عاشق هەزار وەک تووری سینایێ

سروشکم هاتە خوارێ، دوور لە چاو و گەردنی ساقی
بەسەر حەوز و فوارەی عاشقان ئاخ جام و مینایێ

جەماڵی موتریبم کەوتۆتە یاد کوا نەغمەکەی تاری
هەوای خورشید ئەوا سووتاندمی، ئاخ بۆ کزەی بایێ

موغەننی کوانێ ئاهەنگی حیجاز و بەربەت و چەنگی
سێتای موتریب سەدای بۆ کەوت، لەبەر چی دەنگی نەی نایێ

بە لەهجەی دەنگ و ئاوازت، بە شوعلەی زەخمەکەی سازت
مەداری ئاو و ئاور بووم، ئەمان موتریب مودارایێ

بە شەوقی ئاتەشی ڕووی تۆ، بە بادەی چاوی جادووی تۆ
سەراپا بوومە کۆی ئاور، ئەمان ساقی سەراپایێ

لەبەر تاوی جەماڵی عالەمی مومکین بوو ئارامم
دەسووتام ئەز ئەگەر سایەی سەری زولفی نەبوویایێ

بە گریانی دڵی من هاتە ڕەحم و پێ کەنی فەرمووی
مەحاڵ بوو خەندەیی ساغر ئەگەر مینا نەگریایێ

ئەمان شۆخی خەراباتی کە بۆ دین و دڵ ئافاتی
بفەرموو بۆچ کە تۆ هاتی لە من دەنگ و سەدا نایێ

بە ئاب و تابی ڕوخسارت «وەفایی» وا مەسووتێنە
خودا ڕا ئەی چراغی دیدە بۆ پەروانە پەروایێ

«وەفایی» ماوە دەست بەردان، لە دەوری نوقتە سەرگەردان
ئەمان یا قوتبی ڕەببانی، مەدەد یا شای بوخارایێ

Kurdish_Poetry

٤٥١٨

✓ سەیید کامیل ئیمامی (1903 - 1989)

ئەی سەراپای وجوودت لە هەموو عەیب بەری
تۆ لە تاریفی من و هۆنەری دیکە بەدەری

تۆ ڕەسوولێکی زەوی فەخری بە تۆ بوو لە سەما
مانگ بە ئەمرت لەتوپەت بوو، لەتی بۆ لات دەوەری

هێندە گەورە و بەشکۆ هاتی بە ئەمری یەزدان
هەچی پێغەمبەرە ڕاوەستن، ئەتۆیان لەسەری

ڕابەر و گەورە و خاوەنکەرەم و مەرحەمەتی
سفرەکەت حاتەمی ون کرد و نەماوە ئەسەری

هەر کە هاتی هەموو زاڵم لە نەهاتیدا چوون
زۆری زۆردار بە وجوودی تۆ نەمابوو خەبەری

جوبرەئیل بانگی دەکردی کە لە دەوری مەکە بووی
کوتی فەرموو بڕۆ، تۆ خاوەنی فەتح و زەفەری

خۆی نەگرت کافر و تەسخیری مەکەت کرد خێرا
سەری شێوا و کونەمشکی بە دڵ و گیان دەکڕی

ڕێگەکەت دوور بوو، بەڵام ساڵی بە ساتێکی بڕی
ئەو بوڕاقی کە بە باڵان دەفڕی چوویە سەری

هەچی دووی تۆ نەکەوت بەختی خەوت، ڕۆیی کەوت
تووشی بوو مەخسەرە و نەگبەت و سەد دەردیسەری

شاسوارێکی وەها بووی هەموو ئاسمانان چووی
هەر مەلاییک بوو بە پێشواز لە سەران دادەوەری

بە سڵاوات و بە تەکریم و بە تەحسین و ئەدەب
ڕادەوەستان و دەیانکوت کە چ شیرین سەفەری

چوویە ئەو جێیە کە جوبریلی ئەمین ماتڵ ما
جێی حوزوور بوو، لەوە بەولاوە نەمابوو گوزەری

لە مەسافا وەکوو کێویی و لە بەزلا بەحری
ئەی بە قوربانی بوڕاقت کە سەراپا هونەری

مۆجیزەت زۆرە، لە ئەژمار بەدەرە بۆ «کامیل»
هەر ئەوەند بەس کە دەڵێم خاوەنی شق القمری

Kurdish_Poetry

٤٥١٧

✓ کوردی (1809 - 1850)

ئەمن وەک پەرچەمی جانان، ئەمن وەک نێرگسی یارم
لە لایێ خاو و سەرگەردان، لە لایێ مەست و بیمارم

دەبا بگریم، بناڵێنم، کە وا تێک چوو سەر و کارم
دڵم دانا لە ڕێی دڵبەر، نە دڵ بۆم بوو، نە دڵدارم

دڵم کەیلە لە میحنەت، وا ڕەوانە خوێن لە زامانم
لە گێژاوی بەڵادا غەرقە سەر هەتا بە دامانم

لە دەستی کەچڕەوی گەردوون لە کوورەی فیرقەتی غەمدا
بەدایم هەر وەکوو قەقنەس حەریقی نار و حیرمانم

وەسییەت بێ مەبن دوودڵ کە نادا مەنفەعەت پێتان
منیش دوودڵ بووم ئاخر ئێستە بۆیە وا پەشیمانم

خودا تا دای بە من وای دا بە جارێ وەسڵی دوو دڵبەر
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ فەلەک چۆن کردی تاڵانم

وەکوو «کوردی» لە دوو جەژن بوو لە ناو حیرەت و دەردا
ئەمیشم چوو ئەویشم چوو بە جارێ ماڵی وێرانم

Kurdish_Poetry