✓ هەژار (1921 - 1991)
پێشی من و تۆش ڕۆژ و شەوێک بوون کاکە
گەردوون لە گەڕانا بوو وەکوو ئێستاکە
لەم سەرزەوییە لە هەرجێ پێ وەگوێزی
خۆڵ و گڵی چەند چاو و دڵە ئەو خاکە
پیش از من و تو لیل و نهاری بوده است
گردنده فلک نیز بکاری بوده است
هرجا که قدم نهی تو بر روی زمین
آن مردمک چشم‌نگاری بوده است
✓ هەژار (1921 - 1991)
چاومەستە! دە هەستە بێرە لام خونچەگوڵم
ماچم دەیە، بمدوێنە، مەشکێنە دڵم
لەم دەفری مەیەت کاسەیەکم بۆ تێ کە
تا نەبوە بە دەفر و کاسە و گۆزە گڵم
تا چند اسیر عقل هر روزه شویم
در دهر چه صد ساله چه یکروزه شویم
در ده تو بکاسه می از آن پیش که ما
در کارگه کوزه‌گران کوزه شویم
✓ شێخ سەلام
ئەوەی لە دنیا لەتێ نانی بوو
کەلاوەکۆنێ ئاشیانی بوو
پیاوی کەس نەبێ، کەس پیاوی نەبێ
هەر ئەو ژیاوە، ئەو ژیانی بوو
در دهر هر آن که نیم نانی دارد
از بهر نشست آشیانی دارد
نه خادم کس بود نه مخدوم کسی
گو شاد بزی که خوش جهانی دارد
✓ هەژار
ڕێم کەوتە گوڵستانەوە لای بولبولی مەست
بە چریکەیێ پێی گوتم گەلێ ڕاز و مەبەست:
تا گوڵ نەوەریوە تا لەشت نەبوە بە گڵ
وەک گوڵبەدەمێ، دەمبەبزە و پیاڵەبەدەست
چون بلبل مست راه در بستان یافت
روی گل و جام باده را خندان یافت
آمد به زبان حال در گوشم گفت
دریاب که عمر رفته را نتوان یافت
✓ هەژار
گێژی لە خەیاڵات و گلەی بەختی ڕەشت
ڕابوێرە هەتا بەجارێ نەبڕاوە بەشت
دەس بگرە بە بەندی سەر و پرچی جوانێک
تا هەڵنەوشێنراوە هەموو بەندی لەشت
زان پیش که نام تو ز عالم برود
می خور که چو می به دل رسد، غم برود
بگشای سر زلف بتی بند ز بند
زان پیش که بند‌بندت از هم برود
✓ هەژار
پڕژاندی هەور لە دەشتودەر بارانی
بێ مەی بی دەمێ، تامی ژیان نازانی
وا ئێمە لە سەیری سەوزەزارین، داخۆ
سەوزەی گڵی ئێمە کێ بکا سەیرانی؟
ابر آمد و باز بر سر سبزه گریست
بی باده ارغوان نمی‌باید زیست
این سبزه که امروز تماشاگه ماست
تا سبزه خاک ما تماشاگه کیست
✓ هەژار
مردن چییە کەس تێ نەگەیی تا وێستا
تەوڕات و زەبوور، تا دەگەیە ئاوێستا
زۆر کەس لە ژیان دوواوە زانایانە
بۆ باسی مەرگ گێل و نەزان ڕاوێستا
کس مشکل اسرار اجل را نگشاد
کس یک قدم از دایره بیرون ننهاد
من می‌نگرم ز مبتدی تا استاد
عجز است به دست هر که از مادر زاد
✓ هەژار
گۆڕهەڵکەنی من لە هیچوپووچ دڵخۆشن
خشتی گڵی کۆنەمردووان دەفرۆشن
ڕۆژێ دێ گڵی من و ئەوان بکرێ بە خشت
تا گۆڕی هەژارێ تری پێ داپۆشن
از تن چو برفت جان پاک من و تو
خشتی دو نهند بر مغاک من و تو
و آنگاه برای خشت گور دگران
در کالبدی کشند خاک من و تو
✓ هەژار
مەیگێڕ مەیە بەر باری خەمان، مەی با بێ
چا نابێ جیهان بە ئێمە، با دڵ چا بێ
چت دێتە بەرێ لە ڕێی ژیان، گوێ مەدەرێ
هەرگیز وەکوو ئاواتی دڵی کەس نابێ
ساقی قدحی که کار عالم نفسی است
گر شادی آن یک نفس، آن نیز بسی است
خوش باش به هر چه پیشت آید که جهان
هرگز نشود چنانکه دلخواه کسی است
✓ هەژار
ئەی خوایە لە کارت سەری زانا گێژە
شیرنایی دەنێیە دەم دەڵێی مەیچێژە
خۆت جوانی دروست دەکەی دەڵێی مەیبینە
پیاڵێکی پڕاوە، لاری کە و مەیڕێژە
یا رب تو جمال آن مه مهرانگیز
آراسته‌ای به سنبل عنبربیز
پس حکم چنان کنی که در وی منگر
این حکم چنان بود که کج دار و مریز
ڤەژینبوکس