٤٦٧٩

✓ زاری (1905 - 1982)

دڵم پڕحەسرەت و ئازارە ئەمشەو
مەگەر شینی فیراقی یارە ئەمشەو

ڕەنگم زەردە، مەقامم هەردە وەک شێت
خەوم دەرد و خۆراکم ژارە ئەمشەو

سەرم پڕئێش و سینەم پڕ لە سەودا
لە چاومدا موژە وەک خارە ئەمشەو

لە وێرانەی منی خاترپەشێوا
خەفەت ساقی و غەم مەیخوارە ئەمشەو

وەفا مرد و موحەببەت بێسەمەر ما
سەفا خەوت و جەفا بێدارە ئەمشەو

شەپۆلی سەیلی خوێناوی دەروونم
وەکوو لافاوی ڕووبەخوارە ئەمشەو

لە گەرمی ئاهم ئاور هاتە ناڵە
دوو چاوم میسلی دوو جۆبارە ئەمشەو

جگەر پڕناڵە و سوراخە چون نەی
سەرم سەمتوور و ڕەگ چون تارە ئەمشەو

دوچاری سۆزی هیجرە بۆیە «زاری»
لە گیان و ماڵی خۆ بێزارە ئەمشەو

Kurdish_Poetry

٤٦٥٦

✓ زاری (1905 - 1982)

دڵم، هۆشم، خەیاڵم، تالبی یەک لەحزە دیدارن
کە بێ دیدار هەر دەم هەمدەمی سەد ئێش و ئازارن

شەکەر بێ موشتەری، بێنرخە قەندی میسر هەر ئانێ
بە خەندە، لەعلی لێوی دڵبەرت سەرگەرمی گوفتارن

نیگاهێ کەی ئەکەی چاوم لە ئەحواڵی ئەوانەی وا
بە نووکی تیری برژانگی سیاهت سینە زەخمارن

بە سورمەی دڵبەری ئەو ڕۆژە چاوی ڕشت، ئەمن زانیم
بە هەر تیری موژەی جەمعێ لە هەر لاوە گرفتارن

بە قانوونی نزاکەت، شانە بۆ تەرتیبی زولفی چوو
گەڕاوە دی بە هەر تارێکی سەد وامق گرفتارن

لە حوسنی بێنەزیر و بێحەدت وا دێتە بەر چاوم
بە شەوقت نەک منی غەمدیدە سەدها سینە پڕخارن

نیگاهێکم تەمەننا بوو لە چاوی، چاوی لێ پۆشیم
خودا ئەو چاوە مەستانەی لە «زاری» بۆ چی بێزارن

Kurdish_Poetry

٤٦٤٣

✓ زاری (1905 - 1982)

کەی عیلاجی دەردەکەم وەک بووعەلی سینا ئەکەی
چاوی نابینا بە گەردی دامەنت بینا ئەکەی

ئەم هەموو حوسنە لە تۆدا کۆیە من وا تێ ئەگەم
نازی زیبایی بەسەر کۆگایی پەروینا ئەکەی

شانە بۆ ئارایشی گێسوو تەکانی دا، وتم
حەبسی پۆلی دڵ لە حەڵقەی زولفی موشکینا ئەکەی

تێغی بێباکی وجوودت ڕیشەیی جەرگی بڕیم
عاقیبەت دەفنم لە کفنی سووری خوێنینا ئەکەی

خۆزگە بەو ڕۆژە لەسەر قەبرم ئەوێسی یەک نەفەس
تەعزیەی مەرگم لەگەڵ تەکفین و تەڵقینا ئەکەی

«زاریا» هۆشت ببێ گەر سادقی لەم عیشقەدا
سەرفی عومری خۆ لە شەوقی سەرو و نەسرینا ئەکەی

Kurdish_Poetry

٤٦٢١

✓ زاری (1905 - 1982)

ئایەتی سوبحان بەحسی واقیعەی «ئیسرا» ئەکا
نەقڵی چوونی ئەو بە شەو بۆ «مسجدالاقصی» ئەکا

سووڕەتی «والنجم» شاهید بۆ قسەی میعراجیە
دەبدەبەی عیززی لە سەدرە وەک زەوی بەرپا ئەکا

خۆشەویسی بارییە و دەعوەت کرا بۆ لامەکان
جیلوەفەرمایی لە سەدری بەزمی ئەو ئەدنا ئەکا

چاوی ڕێژاوە بە سورمەی سافی «مازاغ البصر»
کەشفی ئەوزاعی فەلەک وەک سەیری «مايغشي» ئەکا

خاتری ئاوێنە بۆ جلوەی جەماڵی «ذوالجلال»
سینە گەنجینەی دوڕ و مەرجانی «مااوحی» ئەکا

چاوی دڵ ڕۆشن بە شۆڵەی ئافتابی «ماكذب»
چاوی سەر بینا بە ئایەی «ربةالكبرى» ئەکا

بۆ ئەمە بێ چوونی چەن دەفعە بە چاوێ دیویە دڵ
دەرکی ئینسانی بە نووری «نزله أخرى» ئەکا

بەهـ! چ ڕۆژێکە لە شەرقی مەککەوە کردی زهوور
خاکی پاکی «طا» بە ڕەشکی «جنت الماوی» ئەکا

پای لە هەر خاکێ کە نا وا بوو موعەتتەر هەر نەفەس
سەد کەڕت نەفرەت لە موشک و عەنبەری سارا ئەکا

یەککەتازێکە لە عەرسەی خۆشەویسیدا لە ژوور
عەرشەوە خەڵوەت لەگەڵ بینایی بێهەمتا ئەکا

بازی تەسدیقی بە تیژی وا لە دەشتی «لا» فڕی
هاتە باغی وەحدەت و تەقریری «الا الله» ئەکا

تیغی تەبلیغی وەها کێشاوە بێ عەجز و قسوور
ئەمری ئیسلامی لە شەرق و غەربدا بەرپا ئەکا

پەنجەپۆڵایێکی بێباکە بە تەنها شەڕ لەگەڵ
شەڕکەرانی قەیسەر و ئەسکەندەر و کیسرا ئەکا

نەسڵی ئادەم بوو لە حەووا زا کەچی ڕۆژی جەزا
ئەم تکا بۆ ئادەم و زوڕڕییەتی حەووا ئەکا

بۆ سبووتی ئیددیعا گەر بێ بجووڵێ غیرەتی
کاری باڵاتر لەوان «شق القمر» داوا ئەکا

بۆ زهووری موعجیزە وەختێ ئیشارەی کردە مانگ
دوولەتی کرد و موعانید چی قسەی بێجا ئەکا

موعجیزەی مووسا لە ئەرزا بوو کە بەحری پارە کرد
یەک ئیشارەی ئەم لە چەرخا کاری سەد مووسا ئەکا

تۆزی ڕێگات ئەی جەنابی موستەفا نەفرەت لە گشت
زیوەری تاجی کەیوومەرس و جەم و دارا ئەکا

گەر بە عومری نۆحەوە شاعیر بنووسێت و بڵێ
سەدیەکی مەدحی ئەتۆ کەی تا ئەبەد ئینشا ئەکا

وا خەریکە ماڵی وێرانی دەروونی خۆ بە نوور
تەلعەتی وەک ئافتاوی ئەنوەرت ئاوا ئەکا

جێبەجێبوونی مورادی خاتری «زاری» لە بەحر
ڕەحمەتت ئەی «رحمةً للعالمين» داوا ئەکا

Kurdish_Poetry

٤٦١٧

✓ زاری (1905 - 1982)

لە تاریکی شەوی هیجرام و موحتاجی شەمی ڕووتم
لە گەنجی ئارەزوو دوور و لەگەڵ ماری غەمت جووتم

هەموو کەس با بزانێ چاکە من وا گیری داوی تۆم
غوڵامی خاڵی مشکین و قەدی باریکی وەک مووتم

لە سایەی ئاوری شەوقی جەماڵی دڵبەری تۆوە
هەماری نەوتم و گۆگرد، بەڵکوو کانی بارووتم

ئەگەرچی ئاوری عیشقت بڵێسەی دەمبەدەم بەرزە
منم ئەمڕۆ سەمەندەر ئاورم هێلانە ناسووتم

لە ڕۆژێکۆ موژەت تەدبیری قەتڵی عاشقانی کرد
منی بێدڵ خەریکی کفنم و تەرتیبی تابووتم

لە من نابێ بپرسی وەسفی شێواوی دەروونم چون
زەنەخدانی ئەتۆیە مەحبەسی دڵ چاهی هاڕووتم

خودا ڕەحمێ بکا بەم بێوجوودە تا موزەییەن بێ
ئەوی ڕێگە و گوزەرگاتە بە قەترەی ئەشکی یاقووتم

ئەگەر داوود تەوفیقی خودا بێت و نەکا یاری
ئەمن کەی پاڵەوانی مەعرەکەی مەیدانی جالووتم

گەدایێ بێپەنا و بێکەس و گەردنکەچە «زاری»
بە ڕەحمەت دەستی بگرە ئەی غوڵامی دەست و بازووتم

Kurdish_Poetry

٤٥٥٠

✓ زاری (1905 - 1982)

دەمێکە هیجر هەمدەم و ڕەفێق و هەمقەتارمە
ئەگەر فەلەک ڕێگە بدا وەختی دیداری یارمە

خوداخودامە زوو بڕۆ زسانی هیجر، ئارەزووی
زهووری دەوڵەتی گوڵ و هەوای نەوبەهارمە

دڵم لە ڕۆینی فیراق ئەدا نەوید و نەوبەتی
تلووعی ڕۆژی تەلعەتی دیداری گوڵعوزارمە

لە ژێر باری دوورییا، شکاوە پشت و گەردنم
هاوار، یار بێخەبەر لە وەزعی حاڵی زارمە

شەوێ درێژە ئەم شەوە خودا بەسەر کەسا نەیێ
دوچاری کەس نەوێ لەوا ئەوی کە من دوچارمە

غەریبی شاری عیشقم و هەوای چاوی کاڵ و خاڵ
قووەی بەدەنمە، قووتمە، ڕەفیق و غەمگوسارمە

بڕوانە چاوی دڵبەری بە تیری غەمزە لەت ئەکا
هەموو دەقیقە سەد کەڕەت ئەم دڵە بێقەرارمە

لە بەینی هەوری زوڵفەوە کە سووچی زولفی دەرئەخا
ئەبا بە یەک کەڕەت ئەوی قەرار و ئیختیارمە

شەرابی شەوقی قامەتی کە ڕەشکی ئاوی کەوسەرە
دەوایی ئێش و دەردمە، شیفایی ژاری مارمە

ئومێدی ڕۆینی شەوی سەردی فیراق «زاریا»
بە ئاهی ئاورینم و بە چاوی ئەشکبارمە

Kurdish_Poetry

٤٥٤٠

✓ زاری (1905 - 1982)

وەختی کۆچت هاتووە ئەی دڵ ئەبێ هۆشیار بی
گوێقوڵاخی بانگەوازی قافڵە بۆ بار بی

ئەم خەوەت دوایی لەبەر چی پێ نەدا ئێوارە هات
وا لە دەم کەلدایە ڕۆژت کەی ئەبێ بێدار بی

دا ئەبێ بۆ نەچڵەکی بەم گشت ئاڵوگوڕە دیت
عالەمێ سەرگەرمی کارن عارە تۆ بێکار بی

مانەوە بۆ کەس نییە لەم مەنزڵەیدا تۆش ئەڕۆی
گەر سولەیمانی زەمان یا ئەحمەدی موختار بی

کەس وەفایەکی نەدی لەم ڕۆزگارە بێفەڕە
تو خەیاڵت وایە لەم غەددارە بەرخوردار بی

لۆچی ڕوخسارت هەموو کەنداڵ سەیلی پیرییە
لێرە بەو لا نابێ خاوەن ڕەونەقی ڕوخسار بی

گوێ گران، دیدە نابینا و قامەت چەوت و موو
بەفری زستانە ئەبێ لەم ژینە دەسبەردار بی

ئەم هەموو تەغییرە ئەیبینی لە خۆتا کافییە
بۆ جڵەوگیری لە بێعاری ئەبێ هەوسار بی

تا خەو و خۆراک بێ بەم جۆرە عومدەی ئارەزووت
من بە ئینسانت کە نازانم ئەبێ پەروار بی

تۆ کە بەرگەی گازی کێچێ ناگری ئەی کەچنەزەر
بۆ ئەبێ کارێ بکەی سۆزی خوراکی مار بی

ڕۆشنایی مەعریفەت ناداتە فانووست هەتا
ئاشنا ئازار بەیت و هەمدەمی ئەغیار بی

ئەم هەموو تاریکییە ئەی دڵ لە تۆدایە مەگەر
لوتفی حەق یاری بکا تا خاوەنی ئەنوار بی

ئاهـ بۆ تۆ «زارییا» گەر نەچیە ڕیزی ڕاستان
هەر وەها لاریپەرست و پەست و بەدئەتوار بی

Kurdish_Poetry

٤٥١٦

✓ زاری (1905 - 1982)

وەتەن قوربانی ڕەنگی زەرد و حاڵاتی پەشێوت بم
وەتەن سەرگەردی ناڵە و ئاهی سەرد و باری لێوت بم
بەدایم دیدەخوێنینی وڵاتی شەڕ لە نێوت بم

چ دەردێ بوو شکانی قامەتی دڵکێش و نازارت
لەبەر چی سەخت ئەبێ لەحزەبەلەحزە ئێش و ئازارت
جگەرسووتاوی میوەی باغەکانی پڕلەدێوت بم

دەوایێ بۆ نەبوو بۆ دەفعی ئازار و نەخۆشینت
نەجاتت بۆ نەبوو وەک من لە غەمنۆشین و پۆشینت
خەفەتباری گوڵی بێئاو و سیسی دەشت و کێوت بم

ئەبێ کەی بێتەوە ئەم جارە نۆبەی نەزم و ئارامت
کوڕانی تۆ هەتا کەی مەرهەمێ نانێنە سەر زامت
ئەسەف خۆری هەتیوی خاکەکەی پڕزێڕوزێوت بم

لە داوێنی ئەتۆدا ئەم کوڕانەت چونکە یەک نابن
خەیاڵم وایە تا ڕۆژی قیامەت هەر بەتەنیا من
خەریکی شینی بێڕەنگی گوڵالە و سەرو و سێوت بم

وەتەن تا ئێش و ژانی عەجز و ناساغی لە سەرتا بێ
لیباسی شۆڕشی و کۆتی پەرێشانی لەبەرتا بێ
وەکوو «زاری» ئەبێ هەر خاکەسار و لیتەپێوت بم

Kurdish_Poetry

٤٥٠١

 

✓ زاری (1905 - 1982)

لە سەفحەی نامە بینێ دێ نەویدی وەسڵی جانانە
لە نووکی خامە خوێن ئەڕژێ نیشانەی قوربی قوربانە

دڵم موژدەی ئەدامێ بۆ ئەوەی قوربانی قەددی بم
سیابەختێ وتی نابێت کە ئەم قوربانە نوقسانە

لە سەیری ڕوویدا دڵ کەوتە بەر تیری موژەی بۆیە
لە هەر جێگەی کە تێ فکری برینە و جێگەپەیکانە

لە وەسفی تاقی ئەبرۆیا دڵم سەرسامە نازانی
کەمانە یا هیلالی جێژنە یا مێحرابی پاکانە

وەرە بڕوانە ڕوخساری، بزانە چۆنە من شێتم
ئەسێرەی سوبحە یا بەدرە وە یا خورشیدی تابانە

کەلامی دڵبەری یاڕەب بە چی تەشبیهـ لایق بێ
ڕەحیقە یا شەرابی کەوسەرە یا ئاوی حەیوانە

نەمامی قامەتی سەروی حەدیقەی شاهـ و شەهبازی
بەڵێ ئەم داری تووبایە و بیارە باغی ڕزوانە

ئەگەر «زاری» بڵێ وەک خزرە پێت وا بێ درۆ ناکا
لەبەر چی؟ چونکە سەردەستەی گوڵی گوڵزاری عوسمانە

Kurdish_Poetry

٤٥٠٠

 

✓ زاری (1905 - 1982)

جەژنی قوربانە سبەی ئەی نازەنین
ئەمن و دڵ پێکۆ بە قوربانت ئەبین

مەیلی کوشتاری هەیە بۆیە وەها
تێغی ئەبرۆ تیژ ئەکا بۆ سەربڕین

گیان ئەوا دەرچوو بڵێ لا کاتەوە
با شەڕەفیابی تەماشایی ببین

باغی حوسنە تەلعەتت لەو باغەدا
حەیفە بۆ بازی خەیاڵم هەڵفڕین

شارەزای ئەو باغە قەت ناکا هەوای
لالەزاری لەندەن و باغاتی چین

چاوەڕێ تا کەی بمێنم لێرەدا
یا بفەرموو بمکوژن یا بێژە بین

خۆ نییە یەک لەحزە ئەی «زاری» نەکەن
تیری برژانگی لە خاتر سەد برین

Kurdish_Poetry