٤٦٤٢

✓ عەونی (1914 - 1992)

ئەم چیهرەگوڵە سەرەوەقەدەی لالەجەمالە
چاوبازە کەمەرمامزە شیرینخەت و خاڵە

زولفی شەوە، مەستی خەوە، لەنجەی کەوە یارم
چاوئەختەرە، ڕووی بەدرە، برۆی عەینی هیلالە

بۆ غارەتی سەر چین و خەتا کافییە قوربان
جەیشی سەری زولفی لەگەڵ ئەم عەسکەری خاڵە

باوەڕ بکە هەرچەند بگریێم من لە فیراقت
خوێنێ جگەرم جارییە هەر شەو لە مەجالە

سۆزیدە نەبێ قەلبێ لەناو ئاگری عەشقا
ئەم جیسمە لە ڕۆح خالییە وەک شووشە بەتاڵە

خوێنڕێژە برۆت شێوەی جەللادییە چاوت
حاشا چ دەکەی تیری موژەت شاهیدی حاڵە

مەنعی مەکە «عەونی» کە دەمێک بێتە حزوورت
پەروانەیی ڕووی تۆیە کە موشتاقی ویساڵە

Kurdish_Poetry

٤٥٨٧

✓ عەونی (1914 - 1992)

بە یادی بەژن و باڵات تاکوو کەی دڵخوازی باڵا بم
بەبێ تاوان وەکوو یووسف لە زیندانی زولەیخا بم

هەمیشە من لە تۆ نێزێکترم ڕووت هەر لەبەر چاوە
لە تاریکی شەوی تەنیاییا من بێچرا نابم

دڵی سەرکەش دەزانم چی دەوێ ئەنجام نەزانینە
لەبۆ قەندی مەمت گەر من وەکوو منداڵی ساوا بم

چەشەم گەر خاڵی گۆنات بێ لەلام خۆشە هەتا مردن
لە بەند و کۆت و زنجیر و کەمەندی زۆڵفی تۆدا بم

ئەمەندەم دەردی دووری چەشتووە مەرج و بەڵێن وا بێ
ئەگەر بمرم ئەگینا تاکوو ماوم لێت جودا نابم

خومارە، شەڕفرۆشە، فیتنەبازە، مەست و ئاڵۆزە
شەو و ڕۆژ قەت لە سیحری چاوەکانت دڵنیا نابم

گوتم ماچی دەمت نرخی چییە گیانت دەوێ فەرموو
گوتی پێم ناکرێ «عەونی» کە هەر سەرگەرمی سەودا بم

Kurdish_Poetry

٤٤٨٤

 

✓ عەونی (1914 - 1992)

لە گوڵزاری ئەمەل خونچەی نەپشکوتوو کە پشکۆ کا
دەبێ هەر کەس وەکوو بولبول لە گوڵشەن لانە بۆ خۆ کا

ئەگەر ڕۆژێ بەهاری شادی ڕووی کردە گەڵاڕێژی
دەبێ حاڵی چ بێ ئەو کاتە بولبول قوڕ بە سەر خۆ کا

کە ڕستەی داوی بەدناوی لە دەست و پێ گرێ داوم
دەترسم من لە ئاخیردا حەواڵەی تیغی ئەبڕۆ کا

بە بیرمدا نەهات ڕۆژێ کە چەرخی ڕۆژگار وایە
ئەوەی سەردانەوێنێ بۆی دەبێ کالای لەبەر خۆ کا

ڕقی لێمە ڕەقیب وا لێوی دەکرۆژی لە داخانا
بەوێنەی ئەهریمەن با تۆقی بەدخۆیی لە ئەستۆ کا

دەمێکە بەختی بەرگەشتە لە تاریکی شەوا خەوتوو
دەبێ هەستێ لە خەو ئیتر بەسە ڕووی خۆی لە ئاسۆ کا

کە پێویستم بە دڵسۆزێکی زانای کوردی لێزانە
هەموو بیرێکی دژ یەکبوون لەناو یەک بۆتەدا کۆ کا

ئەوەی هۆهۆ دەکا هیچ کاتێ من پێی دڵنیا نابم
کەسێکم خۆش دەوێ مەرد بێ هەمیشە حەز بە کۆکۆ کا

Kurdish_Poetry

٤٤٧٦

 

✓ عەونی (1914 - 1992)

ئەسلەحەی جەنگی دەبەستم پاسی کوردستان دەکەم
قەتلوعامی حاکمانی تورکیا و ئێران دەکەم

چونکە ئەم دوو چینی زاڵم خوێنی کوردیان زۆر ڕژاند
دوژمنی خاکی وڵاتم پەرت و سەرگەردان دەکەم

ناکەسێک نیم بۆ مەتالیب کەم لە ڕوویی لافەوە
ئیرسی خۆمە بەڵکوو داوای دەوڵەتی ساسان دەکەم

چیم بە ئاشوور کرد لە کاتی خۆی بەڵێن بێ هەر وەها
تەخت بەختی دوژمنانی کورد بە خاک یەکسان دەکەم

هەر کەسێک بێت و لە هەر لا خوێنی کوردی ڕشتبێ
خۆم بەشوێنیدا دەڕۆم خانەی بەسەر وێران دەکەم

گیانبەختکردن لە ڕێگای نیشتمان پێویستییە
من کە کوردم پەیڕەوی فەرمایشی یەزدان دەکەم

خزمە گوێ بگرن لە بەندە «عەونی» زۆر بێچارەیە
من گرینم نەک لەبۆ خۆم، بەڵکوو بۆ کوردان دەکەم

Kurdish_Poetry

٤٣٩٢

 

✓ عەونی (1914 - 1992)

زولفی پەخشان کرد لە ڕووی دولبەر چ داوی نایەوە
لەم هەرێمە هەر دڵێک ئاوارە بوو پێچایەوە

ئەی دڵی زار و نەخۆش سەد ئافەرین بۆ چاوەکەی
وەک مەسیحا مردوویێکی گیان بە بەر هێنایەوە

چەند سلێمان هاتن و فەرمانڕەوا بوون سەردەمێ
ڕۆژگار ئەو سەرگوزشتەی یەک بە یەک گێڕایەوە

دژ مەوەستە هەر چی ڕووداوێک زەمان هێنایە پێش
گەر مەبەستت بەرژەوەندی گشتە بێتە کایەوە

کافری دڵ ڕەق هەژارێکی وەها چی کردبوو
بۆ چی کوشتت وا بە زاری چەندی لێت پاڕایەوە

چەندەها گرتیانە بەر ڕێگا بەرەو ئاوی حەیات
نەیگەیشتێ کەس هەتا ئێستا کە پێی نەخورایەوە

دەستی پێ کرد نمنمەی بارانی ڕەحمەت دای ڕژاند
هەر چی تاوانێکی ئادەم کردبووی شۆرایەوە

Kurdish_Poetry

٤٣٣١

 

✓ عەونی (1914 - 1992)

لەبۆ قوربانی تۆ ئامادەم هەر کاتێ کاتم بێ
بەمەرجێ کاتێ هاتی، بمکوژی بەڵگەی خەڵاتم بێ

ئەگەر سەد هێندە ئازارم بدەی زاری لە تۆ ناکەم
لە دووریت بشمرم بڕوا مەکە ڕۆژێ شکاتم بێ

ئەتۆ بڕیاری مەرگم دەربکەی خۆم دێمە پێشوازی
لەدەست ئەم ڕۆژگارە بەدخووە با زوو نەجاتم بێ

لەژێر باری گرانی دەرد و خەم داناچڵەکێ شانم
بەسەریا زاڵ دەبم بۆ خۆم دەبێ عەزم و سەباتم بێ

وڵاتم کەعبەیی ئامالمە جێی نایەڵم ڕۆژێ
لە جێگای دڵنەوازیم سا ئەگەر مەرگم بەراتم بێ

لەدەستی هێرشی موژگانی دەرناچم بەئاسانی
ئەگەر بێت و هەزاران کۆنگر و بورج و قەڵاتم بێ

زەوی دێمیم ئەوەندە کێڵاوە کردوومە بە کشتوکاڵ
بەشی ناکا ئەگەر گشت ئاوی سەرچاوەی فوراتم بێ

پەنا بۆ کوێ بەرم ئەی شۆخی دڵڕەق ڕێنماییم کە
کە هات ڕۆژێ لە ڕۆژان من لەدەستی تۆ شکاتم بێ

بەشوێنی چارەنووس کەوتووم و ڕاستی ڕێگە بەرنادەم
بەپێی زانست و زانین هەر دەبێ لەم ڕێگە هاتم بێ

Kurdish_Poetry

٤٢٩٢

 

✓ عەونی (1914 - 1992)

مانگی تازە دەرکەوێ وێنەی هیلالێکی دەوێ
گەر تەمەن دوو حەفتە بوو ئەوسا کەماڵێکی دەوێ

ماوەیەک پشتگوێ خرابوو تیغی ژەنگاوی خەیاڵ
بۆ جەلا ئێستاکە سەقڵ و مشتوماڵێکی دەوێ

ڕاستە حەق ژێر ناکەوێ پێویست بە تێکۆشان دەکا
ئاشکرایە بانگی ڕاستی خۆ بیلالێکی دەوێ

گەر کەسێک ویستی کە ڕۆژێ ڕێنمایی بۆ بکەی
کەمترین ماوە لەبۆ ئەم حاڵە ساڵێکی دەوێ

دڵنیا بە هەر وەکوو یوسف لە ڕێگای چارەنووس
بۆ هەموو سەرکەوتنێک زیندان و چاڵێکی دەوێ

سەیری بورجی کەوکەبەی بەختم بکا ئەستێرەناس
دوودڵیبوون بۆ هەموو کارێکی فاڵێکی دەوێ

ناگەیە ئامانج هەتا فوتوا نەدا پیری موغان
سەرپەرشتی مەیکەدەی کەی دیدەکاڵێکی دەوێ

Kurdish_Poetry

٤٢٦٠

 

✓ عەونی (1914 - 1992)

هەر لە ڕێبازی خەباتا پیری ئیرشادم دەوێ
من گەلێکی سەربەخۆ و سەربەست و ئازادم دەوێ

ملکەچی و ژێردەستی پیشەی من نییە ئەی بەدگومان
باسی مێژووی ڕۆژگاری میدیا و مادم دەوێ

سەرگوزشتەی قەیس و لەیلا باس مەکە بۆ من ڕەقیب
داستانی زین و مەم، شیرین و فەرهادم دەوێ

سەر نزم ناکەم لەبەر هێز و تەوژمی ڕۆژگار
تێ دەکۆشم یان مەرگ یان ژینی پڕدادم دەوێ

شەرتە کۆڵ نادەم هەتا ڕۆژێک بە ئامانجم دەگەم
کوردم و ڕۆڵەی بەجەرگ و عەزمی پۆلادم دەوێ

شۆڕشی شێخی حەفید و شێخی پیران شێخ سەعید
بارگەی سمکۆی شکاک و قازی مەهابادم دەوێ

قارەمانی شۆڕش و ناوداری چەرخی بیستەمین
جاف سوڵتان و قەدەمخێر و پەریزادم دەوێ

هەڵگری ئاڵای خەباتن بەچکەشێرانی گەلم
سەربڵندم، سەربڵندی خۆم و ئەحفادم دەوێ

«عەونی» سەربەستی لە ڕێبازی خەباتا دێتە دی
من نەوەی زانا و بەهەست و ژیر و ئوستادم دەوێ

Kurdish_Poetry

٤٢٥٩

 

✓ عەونی (1914 - 1992)

حوکمی فاشستی کەمالی تورکەکان
نەیتوانی قەومی کورد کا کەمئومید

لافی سەرداری لەژێر دارا دەبێ
هەر وەکوو دوکتۆر فووئاد و شێخ سەعید

پێشەوا قازی لەبن دارا گوتی
حوکمی زاڵم هەر زەوالی دێ ئەکید

عومری چل ڕۆژە سەگی هار کورد دەڵێ
مەحوە ئەنجامی هەموو تاغی و عەنید

ساڵێ جارێک جەژنی قوربانی هەیە
کورد هەموو ڕۆژێ ئەدا قوربانی عید

Kurdish_Poetry

٤٢٣٨

 

✓ عەونی (1914 - 1992)

  • پێنجخشتەکی لەسەر شیعری هێمن (1921 - 1986)

نیگاری شۆخ و شیرینم چ ڕووی دایە کە تۆرایە؟
دەمێکە ئەو دڵەی زارم دوچاری دەردی سەودایە
بەهەشت بۆ دۆزەخیش بڕوا بفەرموو ڕاستە هەر وایە
بەهار بوو فەسڵی زستانم ئەگەر یارم دەگەڵ بایە
درۆیە گەر گوتوویانە بە خونچێکی بەهار نایە!

لە ژینی پڕ لە ژان و دەرد و خەم خۆشیم نەدی ڕۆژی
دەبێ هەر سەر کەوم بۆ بەرزی کێوی ئارەزوو ڕۆژی
بەڵێن وایە نەوەستم تا مەبەستم دێتە دی ڕۆژی
لە بارانێ مەپرسە تا هەور بگرێ بەری ڕۆژی
دەبێ بگریم هەتا ڕووی تۆ لەژێر چارشێوی ڕەشدایە

مەبە بایی بە باڵای بەرزی سەروی سەرکەشت ئاخر
کە ئارام نابێ ماری زوڵف لە ڕووی پشکۆی گەشت ئاخر
ئەگەر چین هێزی خۆی بێنی، ببێتە هاوبەشت ئاخر
هەناسەم لائەدا چارشێو و ڕووبەندی ڕەشت ئاخر
هەور هەر چەندە پڕ بێ کوا حەریفی قودرەتی بایە

دڵی زارم دەمێکە نابەڵەد بوو کەوتە نێو داوت
تکاکارم کە ڕزگار بم لە چینی پەرچەمی خاوت
ڕەوشت و دادپەرەستیت بوویتە نرخی شۆرەت و ناوت
لەژێر سایەی برۆکەتدا حوکمڕانی دەکا چاوت
لە سایەی دۆخی شمشێرە کە حاکم حوکمی ئیجرایە

لە ڕۆژانی ژیانمدا لە شادی کردمت بێبەش
ئەوەندەم تاڵ و سوێری چێشت هەتا خستمتە چاڵی هەش
ئەوێستا شارەزا بوویم و نزیک نابم لە فەند و غەش
لەسەر بەفرێ بەکار نایە وەکوو بیستوومە داوای ڕەش
لەسەر کۆڵمەت ئەدی بۆ دڵگرە ئەو بسکە تاتایە!

ئەگەر هێزی سروشت پەنجەی هونەرکاری بجووڵێنێ
بەزەحمەت پەیکەرێکی چەشنی باڵای تۆ بخوڵقێنێ
دەبێ ڤینۆسی خوای جوانی وەکوو تۆ خۆی بخەمڵێنێ
هونەر ناتوانێ جوانی تۆ بە هیچ شێوێکی بنوێنێ
لەمەڕ مەڕ چۆن دەتاشرێ هەیکەلی ئەم بەژن و باڵایە؟

شەو و ڕۆژم هەمیشە لێم جودا نابێ خەیاڵی تۆ
ئەگەر چی خۆم دەزانم سەرکەشی و شۆخی و دەلالی تۆ
لە هەر کوێ بێتە بەر گوێم دەفعەیەک مژدەی ویساڵی تۆ
پەڕیشی بۆ زەوە سوجدە دەبەم من بۆ جەماڵی تۆ
ئەدی بۆ چی دەیانگوت: دار کە پیر بوو تازە دانایە!

بەڵەد بووم لێت و تۆم ناسی لە ماوەی ژینی تاڵمدا
ئەتۆ قاڵ بوویتەوە وەک زێڕ لەناو بۆتەی خەیاڵمدا
بەشێوەی وا پەشێو باڵای چەمیوی وەک هیلالمدا
بزەت نایێتە سەر لێو و بەزەت نایە بە حاڵمدا
ئەگەر چی زۆر لەمێژساڵە لەدووت دەخشێم وەکوو سایە!

بە دەستی چەرخی بەدڕەفتار و بەدکردار گرفتارم
لەبەر زامی برینی کۆن و تازە بەئازارم
ئەگەر بێ ئاشنایەک، پێی دەڵێم گوێ بگرە گوفتارم
دەزانی بۆ چی هێندە پەرێشان و خەفەتبارم؟
لە بازاڕی ژیان غەیری هونەر نیمە چ سەرمایە!

فەلەک بەو خوایە ڕۆژی دەمشکاند چەرخت توانیبام
بە جۆرێ ڕێکوپێکتر دام دەڕێژا من کە بانی بام
لە چارەنووسی خۆم داوا دەکرد تووشی نەزانی بام
بە "توو توو" ـش تووشی مەکتەب بۆ دەهاتم من کە زانیبام
خەفەت، مەینەت، کەسەر، حەسرەت بەشی ئینسانی زانایە

دەبێ خۆم هۆگری ڕۆژی ڕەش و ژینێکی پڕخەم کەم
خەیاڵی ژینی شادی و بەختیاری من دەبێ کەم کەم
لەمەولاوە خەیاڵی ژینی بێژانیش لەسەر دەرکەم
لەگەڵ چارەڕەشی و دوورەبەشی و نەگبەت دەبێ هەڵکەم
لەمێژە چارەنووسی شاعیرانی کورد هەر وایە!

Kurdish_Poetry