٤٦٠٦

✓ فایەق بێکەس (1905 - 1948)

فیکری سەرکەوتن بەبێ شک ئەی ڕەفیقان غیرەتە
فەوز و ئیقباڵ و تەعالی هەر بە سایەی هیممەتە

قەومی کورد ئەمڕۆکە دائیم وا لە حاڵی حەسرەتە
باعیسی فیتنە و فەساد و دوودڵی ناو میللەتە

قەومی کورد شێرانی میللەت فیکری وەحشەت لا بدەن
وەختی تێکۆشینە ئەمڕۆ ڕۆژی عیلم و سەنعەتە

میللەتی بێعیلم و سەنعەت باوەڕت بێ دائیما
وا لەژێر پێی ئەجنەبی داناوی هەر بێقیمەتە

سەیری کە و تێ فیکرە نەختێ چی بەسەر هات قەومی کورد
سووک و بێناو و نیشانە و ژینی دەرد و زیللەتە

گەر بە دڵ بێت و هەوڵ دەین بۆ تەرەققی قەومی کورد
نائیلی جێگە و حوقووقی خۆی ئەبێ ئەم میللەتە

هەوڵ و تێکۆشین بەتەنها هەر بە دەم کەڵکی نییە
گرمەگرمی هەوری بێباران نیشانەی زەیقەتە

Kurdish_Poetry

٤٥٢٧

✓ فایق بێکەس (1905 - 1948)

قەومی کورد ئیسپاتی کرد بۆ عالەمی سەر ڕووی زەمین
میللەتێکی قارەمانن هەر ئەبێ سەربەست بژین

میللەتێ لاوی لە ڕێگەی سەربەخۆیی نیشتمان
بێتە بەر سێدارە، بێ ترس، دەمبەخەندە و پێکەنین

قەومی وا نامرێ، ئەژی، با دوژمنی هەر شەق بەرێ
ساحێبی ڕۆڵەی نەبەردە، خاوەنی عەزمی مەتین

ئەو کەسەی گیانی لە ڕێگای نیشتمانا بەخت ئەکا
پێی مەڵێن مردوو، شەهیدە وا لە فیردەوسی بەرین

لاوی کورد مەردە لە مردن قەتعییەن باکی نییە
پەندی پێشینانە، ڕاستە بەرخی نێر بۆ سەربڕین

وا وەتەن دیسان بە مەحزوونی ئەڵێ ئەی لاوەکان
بۆ چی وا مات و مەلوولن، بەسیەتی شین و گرین

ڕۆژی تێکۆشانە سا دەی هیمەتێ تاکوو زووە
بەشکوو لەم حاڵە نەجاتمان بێ و لە دیلی دەربچین

گەرچی هەندێ کەس خەریکن ورگ و گیرفان پڕ ئەکەن
شەو بەبێ خەم سەر ئەنێنە سەر سەرین، هەر سەرسەرین

پیاو ئەبێ دائیم خەمی قەوم و وڵاتی خۆی هەبێ
ئەو کەسانەی بێخەمن حاشا نەوەی ئەم خاکە نین

Kurdish_Poetry

٤٤٣٦

 

✓ فایق بێکەس (1905 - 1948)

هەر کەسێ ماڵی سەرف کرد، لافی گەورەش لێ بدا
حاڵی ئەو بێشک ڕەزیلە، عەیش و نۆشی حەسرەتە

مەقسەد و غایەم لەوەشدا موختەسەر عەرزت دەکەم
پێت لە لێفەی خۆت زیاتر ڕابکێشی نەگبەتە

ئیقتیسادکردن لە دنیا بۆ هەموو کەس لازمە
شێتە «بێکەس» بگرە عاقڵ نان ئەخۆی لەم حاڵەتە

Kurdish_Poetry

٤٣٨٨

 

✓ قانع (1898 - 1965)

  • پێنجخشتەکی لەسەر شیعرێکی  فایەق بێکەس (1905 - 1948)

ئەی وەتەن ئەم جارە نەمرم بەم دڵەی نەسرەوتەوە
گەر نەجاتم بوو لەدەس ناوچاوی لار و چەوتەوە
بۆ نەجاتی تۆ بەوەڵڵا دەچمە گێژی مەوتەوە
ئەی وەتەن مەفتوونی تۆم و شێوەتم بیر کەوتەوە
وەختی بەندیی و ئەسارەت پێ بە تەوق و کۆتەوە

تۆ نەڵێی من بێوەجاخم قەت خەیاڵی وا نەکەی
تیر و تانەی ساردوسڕ هەرگیز لە لاوانت نەدەی
قەت مەفەرموو ڕۆڵەکانم نووستووون وا زەن نەبەی
من لە زیکر و فیکری تۆ غافڵ نەبووم وا تێ نەگەی
حەپس و تێهەڵدان و زیللەت تۆی لەبیر بردۆتەوە

دەستەدۆعای تۆیە بەخوا ئەو کەسەی وا زاهیدە
نووکی خامەی شاعیرانت بۆ زەلیلیت شاهیدە
دەمبەدەم هەر وا ئەڵێ بۆ تۆ ئەوەی وا عابیدە
بەو خودایەی بێشەریک و لامەکان و واحیدە
عەشقی تۆ نەوعێ لە دڵما ئاگری کردۆتەوە

هێندە سەرگەرمە کوڕت کاتێ کە سەر دێنێتە دەر
پێ لە خوێنی خۆی ئەنێت دەربەس نییە بۆ ڕۆح و سەر
ئاگری تێ چوو بەجارێ کەوتە سەر شین و چەمەر
ئاگرێکی وا هەزار ساڵ ئاوی بڕژێنیتە سەر
قەت گڕ و گڵپە و بڵێسەی تا ئەبەد نەکوژێتەوە

ئەی وەتەن پارەپەرەستی زوو کە ئێمەی کرد بە پەن
ڕۆژهەڵات و ڕۆژنشینت تانەمان وا لێ ئەدەن
تۆش نەڵێی ئێمە دەزانین خەزنەکەت بۆ کوێ ئەبەن
باسی مەحزوونی و کەساسی خۆت نەکەی تۆخوا وەتەن
چونکە بەو باسە برین و زامەکەم ئەکولێتەوە

لاوەکەم نووکی قەڵەم دڵ دوژمنی پێ هەڵدڕە
گەر قەڵەم شیوەن نەکا خەڵفەنەمامێکی زڕە
ئەی وەتەن حەڵقەی کەلەپچەی دەست و پێت سا هەڵچڕە
ماتەمینی تا بەکەی دەی پێ کەنە و سەر هەڵبڕە
موفتەخیر بە، شۆرەتت وا عالەمی گرتۆتەوە

موژدە بێ وا چاوی کردۆ کۆمەڵی لاوانی تۆ
سەیری مێژوو کە و بخوێنێ دەفتەر و دیوانی تۆ
بێنە بەرچاوت ئەساسی دەبدەبەی بابانی تۆ
نەگبەتی لاچوو سەعادەت بۆتە پشتیوانی تۆ
کەوکەبی بەخت و فریشتەت بەرزە ئەدرەوشێتەوە

ئەی وەتەن تۆ خۆشی دڵم و هێزی ئەژنۆ و باڵمی
بۆ چرای ڕووناکی دەردی ژینی ترش و تاڵمی
بێدرۆ تۆ تاجی فەخر و سێبەری ئیقباڵمی
گەرچی بەینێکە زەلیل و دیلی دەستی زاڵمی
نەوبەتی شادیتە ئەمجا ناحەزت لێک بێتەوە

ئەی گەلی پاشکەوتوو بەسیە شینی بێهەڵمەت چییە
بێتەکان سەد ساڵ بگریەی بێسەمەر داری بییە
هەر نەمامێ تۆ بە خوێن ئاوی نەدەی دڕکی زییە
لافی میللییەت بە دەم لەم عەسرەدا کەڵکی نییە
ڕۆژی هەوڵە هەر بە هیممەت گۆی هونەر ئەبرێتەوە

ئەی وەتەن من بولبولی گوڵزاری کوردستانتم
بێتە ڕۆژی سەربڕین سەربازی ڕووی مەیدانتم
ڕۆحەکەم پێشکەش ئەکەم وەک قۆچەکەی قوربانتم
بەسیە تەعنەم لێ مەدەن هەر ڕۆڵەکەی جارانتم
هێندە حیلمت بێ هەتاکوو دەست و پێم ئەکرێتەوە

باڵی هەڵماڵی لە ڕێتا سەربەسەر شاهـ و گەدا
هەر کەسێ بۆ خۆی بەتەنیا سەر لە ڕێی سەرتا ئەدا
گوێ گرە بۆ خوار و ژوور چۆن گشت ئەڵێن لەم کاتەدا
شەرتە شەرتی پیاوەتی بێ گەر خودا دەستم بدا
دوژمنت پەت کەم وەکوو سەگ بیخەمە ژێر پێتەوە

Kurdish_Poetry

٤٣٥٩

 

✓ فایق بێکەس (1905 - 1948)

ئەو کەسەی فیعلەن بە بەرزی ناوی خۆی ئیزهار ئەکا
حورمەت و شوهرەت بە خۆی هەمڕاز و دۆست و یار ئەکا

هەچ کەسێ ویجدانی پاک و عیززەتی نەفسی ببێ
بۆ حەیاتی مەحوی شێوەی زیللەتی ئیدبار ئەکا

کەسبی حوسنی شوهرەتت بۆ ناکرێ تا سیرەتت
دائیمەن بۆ لەهوی دنیایی بەدڵ هاوار ئەکا

ئیستفادەت گەر ببێ بۆ عەهدی جینسی میللەتت
پەیکی بەختت حوڕڕییەت کارانە بۆ خۆی غار ئەکا

گەرچی سوڵتانی زەمین بی، بۆ بەشەر خێرت نەبێ
هەر کەسە بۆ نەفرەتت هەر دەم دەمی ئیحزار ئەکا

چاو لە کەس مەبڕە، بەبێ ئیش خۆت مەکە سەرفی زەمان
چونکە زیللەت وەختی بێکاریت بە تۆ خۆی یار ئەکا

ناوی کەس لای کەس بەبەدناوی مەهێنە سەد دەخیل
...

Kurdish_Poetry

٤٣٢٦

 

✓ فایەق بێکەس (1905 - 1948)

چی بەسەر هات تاقی کیسرا، هەیئەتی سوڵتان ڕەشاد
حوکمی هاروونوڕەشید و تەخت و بەختی کەیقوباد

چەند هەزار ئینسانی نازدار جوملە بوونە خاکوخۆڵ
کوورەیی ئەرزیش سەراسەر پڕ لە ئیسقانی عیباد

نەسرەت و ماڵی جیهانیش بێبەقایە ئەی ڕەفیق
عاقیبەت دنیا نەمانە قەت نەکەی فیتنە و فەساد

فرسەتە، عومری عەزیزت بێ سەعی زایع مەکە
تەرکی ئەربابی جەفا کە و ڕێی فەلاکەت مەگرە یاد

Kurdish_Poetry

٣٤٩٩

 

✓ فایەق بێکەس

دڵ کە زۆر مەسروورە ئەمڕۆ ئارەزووی ئیزهار ئەکا
حەز لە فنجانی شەرابی دەستوپەنجەی یار ئەکا

دڵ گەشە وەک گوڵ وەهایە دەرد و ئازاری نەما 
تالیبی ویسکی و شەرابە حەز لە عوود و تار ئەکا

دڵ نەجاتی بوو لە تەنگی کەوتە بەزم و ڕەزمەوە
عاشقی سەیروسەفایە مەیلی ناو گوڵزار ئەکا

دڵ ئەوەندە مەست و کەیلە شێتە هیچ هۆشی نییە
وا لە ڕەقسایە خەریکە عالەمێ بێزار ئەکا

دڵ بە نەشئە و بەزمی میللییەت شوکر بووژایەوە
شایییە سەیرانە بەزمە پڕبەدەم هاوار ئەکا

دڵ بە ئاواتی گەیشت و لاوی کوردی دی کە وا
یەکدڵ و یەکدەم خەریکە میللەتی هۆشیار ئەکا

دڵ لە کینە خاڵییە بێگەردە سافە وەک بلوور
سەد تف و لەعنەت لە چارەی خائینی سەگسار ئەکا

دڵ ئەڵێ «بێکەس» هەتا کەی لافی میللییەت بە دەم
هەوڵ و تێکۆشینە تەنها قەومی کورد ڕزگار ئەکا

گەر بەڕاستی بێنە پێشێ دەست لە دەست یەک کەن هەموو
کێیە ئەو کاتە حوقووقی قەومی کورد ئینکار ئەکا

یەکتریتان خۆش بووێ تا نەگبەتی بەرتان بدا
دوودڵی ئەم قەومە دیل و سووک و بەدڕەفتار ئەکا

Kurdish_Poetry

٣٤٩٨

 

✓ فایەق بێکەس

ئەی وەتەن بۆ خزمەتت دایم لە ڕێتا حازرم
باوڕت بێ من لە زومڕەی لاوەکانتا نادرم

گەر لەسەر تۆ بێت و تووشی سەد بەڵا بم سابیرم
خوا ئەزانێ چەند لە ئاستی تۆ کە پاک و تاهیرم

Kurdish_Poetry

٣٣٠٢


✓ دەنگی کوردی

  • دەنگ: باسیت حەمە غەریب
  • شیعر: فایەق بێکەس

ئەی وەتەن مەفتوونی تۆم و شێوەتم بیر کەوتەوە
وەختی بەندیی و ئەسارەت، پێ بە بەند و کۆتەوە

من لە زیکر و فیکری تۆ غافڵ نەبووم، وا تێ نەگەی
حەپس و تێهەڵدان و زیللەت تۆی لەبیر بردۆتەوە

بەو خودایەی بێشەریک و لامەکان و واحیدە
عەشقی تۆ جۆرێ لە دڵما ئاگری کردۆتەوە

ئاگرێکی وا هەزار ساڵ ئاوێ بڕژێنیتە سەر
قەت گڕ و کڵپە و بڵێسەی تا ئەبەد نەکوژێتەوە

باسی مەحزوونی و کەساسی خۆت نەکەی توخوا وەتەن
چونکە بەو باسە برین و زامەکەم ئەکولێتە

ماتەمینی تا بەکەی، دەی پێ کەنە و سەر هەڵبڕە
موفتەخیر بە، شوهرەتت وا عالەمی گرتۆتەوە

نەگبەتی لاچوو، سەعادەت بۆتە پشتیوانی تۆ
کەوکەبی بەخت و فریشتەت بەرزە ئەدرەوشێتەوە

گەرچی بەینێکە زەلیل و دیلی دەستی زاڵمی
نۆبەتی شادیتە ئەمجا ناحەزت لێک بێتەوە

لافی میللییەت بە دەم لەم عەسرەدا کەڵکی نییە
ڕۆژی هەوڵە، هەر بە هیممەت گۆی هونەر ئەبرێتەوە

بێقسوورە، چەندە سوورە سەد شوکر ئەولادەکەت
وا لە ڕێی تۆدا لە خوێنا سەیری چۆن ئەتلێتەوە

بەسیە تەعنەم لێ مەدە، هەر ڕۆڵەکەی جارانتم
هێندە حیلمت بێ هەتاکوو دەستوپێم ئەکرێتەوە

شەرتە شەرتی پیاوەتی بێ گەر خودا دەستم بدا
دوژمنت پەت کەم وەکوو سەگ بیخەمە ژێر پێتەوە

Kurdish_Poetry

٣٢٣٧

 

✓ فایەق بێکەس

سەرم سوڕماوە نازانم چ شەخسێ بێغەش و چاکە
لەناو ئەم قەومەدا کێیە لەگەڵ هاوجینسی خۆی پاکە

لەلام وا باشە ئێستاکە بە کەس پشتێ نەبەستی تۆ
لە خزم و دۆست و ئاشنایان هەتا ئەتوانی هەر ڕاکە

ئەگەر پارەت نەبێ بەخوا هەزار خزمت ببێ پەشمە
ئەگەر پارەت هەبوو عالەم براتە و پێت ئەڵێ کاکە

کەسوکارت وەکوو مارن ئومێدت هیچ نەبێ پێیان
لەژێر سایەی ئەوان دەرچۆ برادەر خۆتی لێ لاکە

بە ڕەنجی خۆت لە دنیادا بژی ئازاد و سەربەست بە
هەموو عالەم ئەڵێ مەردە و کوڕێکی چوست و چالاکە

Kurdish_Poetry