٤١١٥

 

✓ ئەدەب (1859 - 1916)

دڵ لە حەسرەت غەمزەکەی دوو نێرگسی پڕخەوتەوە
وەک خەمی زوڵفت عەزیزم، چوو بە ڕوودا و کەوتەوە

تفڵی دڵ چونکێ گڕووی قەندی لەبی تۆی گرتبوو
دوێشەوێ تا ڕۆژ هەدادانی نەبوو، نەسرەوتەوە

مەسحەفی خۆشخەتی کوڵمەت، گەر ببینێ شێخی مە
کافرم؛ گەر بۆ سوێندیش بچتە ناو مزگەوتەوە

مەنعی سووتانم دەکا ئەبلەهـ لە عیشقی تەلعەتت
چۆن نەسووتێم ئەو بە ئاگر، من بە بارێ نەوتەوە!

ماچی کوڵمەت قووتە بۆ مە، کونجی لەب؛ چەشمەی حەیات
هەر حەیاتێ بۆ مە بێ، یا لەمتەوە، یا لەوتەوە

نیسبەتی زوڵفت لەگەڵ حەڵقەی زرێ نابێ بدەن
لەحنی داوودی چ دەخڵێکی بە دەنگ و سەوتەوە!

گەر دەڵێ ئەمڕۆ قسەت بۆ هێندە شیرینە «ئەدەب»
شەککەرئەفشانە لەبم، جانا لە ماچی شەوتەوە

Kurdish_Poetry

٤١٠٣

 

✓ عەبدوڵڵا بەگی میسباح دیوان (1859 - 1916)

چەشمی تۆ مەستی شەراب و حاڵی خەمبارم خراب
چیهری تۆ پشکۆیی نار و سینەیی زارم کەباب

جیسمی مە و دوو سونبولت دوو هەمسەرن مایل بە تاو
بەختی مە و دوو نێرگست دوو تەوئەمن مایل بە خاب

غەیری چەشمی فیتنەزا، وا خاڵەکەی دونیالەیە
زوو زەنەب کێ دی تلووعی بێ، بە قورسی ئافتاب

گەر سەری ڕشتەی بە دڵ ڕەبتی نییە، بۆچ ئەی سەنەم
تا کەمێ زوڵفت دەشێوێ من دەکەومە ئیزتیراب؟

بێسەبەب خۆم کوشت ئەمن، بێ تۆ، لە دووری ڕوویی تۆ
نە گوناهی کەوتە سەر تۆ، نە بە خۆمی بوو سەواب

دڵ وەها ئۆگر بە زوڵفە، ساعەتێ بێی ناسرەوێ
تا سەرەنجامی چییە، ئەو سوحبەتەی کەبک و عەقاب

گەر لە بێمیهری، خیتابی تۆ، دەگەڵ ئەغیارە، قەت
کۆتەهی ناکا لە من، زوڵفی درازی تۆ عیتاب

ڕشتەیی میهرت لە مل خستم، دەڵێی بۆ کوێ دەچی
تۆ دەزانی مەقسەدم، جانا! بەدەست تۆیە تەناب

شۆری عیشقت کەوتە سەر عوششاقێ بێبەرگ و نەوا
بۆیە بێپەردە دەناڵێنن وەکوو تار و ڕوباب

مەرگی تۆ، تا وەقتی مردن، زەحمەتە هەڵگرتنم
دڵ لە عیشق و دەست لە ساقی، لەب لەسەر جامی شەراب

زایقەی بۆسەی لەبم بێ بۆ چمە جامی سبووح
ڕایحەی توڕڕەی ئەتۆم بێ چم لە نافەی موشکی ناب

شیعری من وەجدی چییە بۆ ئەو کەسەی زەوقی نەبێ
نەغمەیی بولبول، چە تەفریحێکە بۆ مەغزی غوراب

سەدهەزار ئەفسووس بۆ ئەهلی بیلادی مە «ئەدەب»
قەت نەبوو فەرقی بکەن کێ زەڕگەرە کێ کوورەتاب

Kurdish_Poetry

٤٠٧٣

 

✓ ئەدەب (1859 - 1916)

هەتا تەشریفی نیکوویی، تەرازی قەددی زیبا بێ
دەبێ کێ ئارەزووی جامەی حەیاتی خۆی دەبەردا بێ

لە نێوان زوڵف و ئەگریجەت، گرفتارە دڵی زارم
لە نێویدا دەبن ئاخر، چ لەملا بێ، چ لەولا بێ

بڵێسەی ئاگری دووری، ئەگەر وا بێ مەعازەڵڵا
بەبێ تابی تەجەللای ڕوو، کە سینەم نووری سینا بێ

سەری بێحاڵە زوڵف و دڵ، ئەوەن فرمانی قەتڵی دا
سزای قەتڵە؛ غوڵامێکی بەڵێ گەر عاقی مەولا بێ

کە دیم شەمعی جەمالی تۆ، لە فکری سەربڕین کەوتم
بەڵێ عاشق بە دیدارت، دەبێ پەروانەئاسا بێ

دڵی هیجرانشکستەم، گەر لە خارای عیشقدا نیم
سەبوو دەشکێ لە خارادا؛ بڵا سەد دەفعە خارا بێ

گوتم ماڵم دەشێوێ من، کە "با" زوڵفت دەشێوێنێ
گوتی مەفتوونی زوڵفی من، دەبێ ماڵی بەبادا بێ

گوتم جانا دەڵێن وەک تۆ، لە چەرخا تالعە ڕۆژی
ئیشارێکی بە کوڵمی کرد، گوتی گەر ڕۆژ، ئاوا بێ

بەکاری عاشقی نایە، لە شەیدایی بەدەر، عەقڵێک
کە دانا هات و عاشق بوو، دەبێ دانایی دانا بێ

بەغەیرەز عیشق و موڵکی دڵ، جنوودی خاڵ و خەت کێ دی
کە سوڵتان و سوپاهی خۆی، لە موڵکی خۆی بەیەغما بێ

ئەنیسی وەحشی وەک مەجنوون و وێڵی کۆهی سەودایی
ئەوێستاکەش دەبێ لەیلا، کە عاشق وەک «ئەدەب» نابێ

Kurdish_Poetry

٤٠٦٦

 

✓ پەروانە

• ئەحمەد موختار جاف (1896 - 1935)

وتم من ڕۆحی خۆم قوربانی ڕووی تۆ کرد دەسا ڕەحمێ
وتی نازانی تۆ پەروانە بۆ دەوری چرا چاکە

• ناری (1874 - 1944)

سۆزی بولبول کە وەکوو سۆزشی پەروانە نییە
نیسبەتی عیشقی حەقیقی مەدە هەرگیز بە مەجاز

• حەمدی (1876 - 1936)

غەیری پەروانە درۆیە کەس نەڵێ من عاشقم
شەرتی سووتانە کە کردی ئیختیاری عەشقی نوور

• سابیری (1881 - 1944)

هەر کەسێ ئەشقی حەقیقی بێ دەبێ پەروانەوار
خۆی نەپارێزێ لە سووز و ئیشتیعالی شەمع و نار

• ئەدەب (1859 - 1916)

کە دیم شەمعی جەمالی تۆ، لە فکری سەربڕین کەوتم
بەڵێ عاشق بە دیدارت، دەبێ پەروانەئاسا بێ

Kurdish_Poetry

٣٩٧٨

 

✓ ئەدەب [عەبدوڵڵا بەگی میسباح دیوان]

ئەو قاسیدی چ مەملەکەت و کامە کیشوەرە
ئیزهاری مەتڵەبی لە دەهەن شەهد و شەککەرە

پەیغامی کامە یارە، کە قاسید دەڵێی دڵی
ئەنفاسی عیسەوی لە تەلەففوز موسەووەرە

پەیغامی ئاشنایە وەها جانفەزا بڵێ
پەیغامی ئاشنا، نەفەسی ڕۆحپەروەرە

جانا مەگەر سەبا گوزەری خستە پەرچەمت
ئەمڕۆکە وا جیهان، لە شەمیمی موعەتتەرە

جەورت غەزایی ڕۆحی منی سووختەدڵە
ئاتەش موسەللەمە؛ کە حەیاتی سەمەندەرە

هەرچەندە ڕۆژی من سیەهە بێ فرووغی ڕووت
کاشانەکەم شەوانە بەیادت منەووەرە

سۆزی دەروون و یادی سەری توڕڕەکەت مودام
بۆ مەحفەلی خەیاڵی مە، وەک عوود و میجمەرە

مەنزووری من لە وەسڵی لەبت، رەغمی دوژمنە
گەر نە، لەلام وەفا و جەفا هەر دوو یەک سەرە

سەودایێ تۆ نە عاریزیە بۆ مە، عیشقی تۆ
ڕۆژی ئەزەل، بە ئاب و گڵی مە موخەممەرە

حوکمی قەزا بوو حەبسی دڵی مە، بە دامی مووت
غەیرەز ڕەزا چ چارە، بە هەرچی موقەددەرە

زاهید لەمە بەح وسنی روخت شیفتەترە
حەیفێ کە بەو لیباسەوە، بۆی نامویەسەرە

گەر مەنعە، گەر مەلامەتە، تا مردنم «ئەدەب»
زونناری گەردنم، سەری گێسووی دڵبەرە

Kurdish_Poetry

٣٩٥٥

 

✓ ئەدەب

شکاری چەشمی ئاهووتە دڵی دایم بریندارم
ئەسیری حەلقەیی مووتە لەشی ڕەنجوور و بیمارم
کوژاوی نووکی پەیکانی سەفی موژگانی خونخوارم
لە ئێشی زەخمی خۆم دایم فەغان و ناڵەیە کارم
شەوێ تا ڕۆژ لە هیجرانت، بە زاری و گریە بێدارم

دەروون وەک نەی دەناڵێنی، بە زاری خۆی، لە دەستی تۆ
مەگەر باتین لە هاوارم دڵێک و چاوی مەستی تۆ
دڵی سادەپەرستی من پەرستی تۆ
لە سەد جێگە بریندارە، بە زەربی تیری شەستی تۆ
لە زەخمی تیری دڵدۆزت، هەتاکوو حەشرە هاوارم

لە تاوی ڕەنگی گوڵگوونت، بە ئاوی ئەشکی گوڵگوونم
لە ئاوی دیدەیی تارم، بە دامەن ڕوودی جەیحوونم
ئەگەر گەبرم، ئەگەر تەرسا و گەر گومڕاهـ و مەلعوونم
شەمەنئاسا، بتی زیبا، بە خاکی پات مەفتوونم
دوو ئەبرۆت تاقی میحرابم، خەمی نارم

سەراپا غەرق و پاماڵم، لەسەر گێسوویی پاماڵت
خەراب و مەست و مەخموورم، لە غەمزەی چاوەکەی کاڵت
قەسەم بەو خاڵی موشکینت، لەسەر دوو کوڵمەیی ئاڵت
وەکوو پەڕگارە سەرگەردان بەدەوری نوقتەکەی خاڵت
دڵی حەیران و سەرگەشتەی جەفابەردار و خەمبارم

بە نەفشەی پەرچەمی نیلی، کە بەر ڕووی نەستەرەن پەخشە
سەوادی زەڕگەری ڕووسە، لەسەر سوخمەی تەڵا نەقشە
لە گەردن نوقرەیی خام و لە گۆشت زێڕی بێخەوشە
وەکو «سیجاب» ـە سینەی تۆ، بەڵا سیجابی بێڕەعشە
...  ...  ...  ...  ...  ...  ...  ...  ...  ئاتەشی نارم

دڵم گریانە بۆ خونچەی دەهانی نیمەخەندانی
هەزاران ئەشکی خوێنینم، بە خاری کەوتە دامانی
بەدایم ئەشکئەفشانم، لە توڕڕەی عەنبەرئەفشانی
لە خاری هیجری گوڵبەرگی تەڕی تازە سوخەندانی
وەکوو بولبول هەزار ئاوا و گوڕەی ناڵەیی زارم

خەسوخاشاکی ڕێگاکەم، بە موژگانی وەفا ماڵی
غوبار و گەردی دەرگاکەم بە ئاوی دیدە ڕاماڵی
گەداسان چیهرەیی سیدقم بە حەزرەت پادشا ماڵی
لە خاکی ڕێگەکەی کەوتم، کە بەڵکم ببمە پاماڵی
تالعی سەعدم، لە شوومیی بەختی خۆم، یارم

لە دەوری بەدری بێنەقسی، ئیحاتەی دا کە دوو گێسوو
هیلالی ناخوونی لای دا، لەسەر ڕووی مەهـ، حیجابی موو
وەدەر کەوتن سفەتخاڵان، لەسەر ماهی تەمامی ڕوو
لە شەودا ڕۆژ تلووعی کرد، سیاهی شەو، فەنا بوو، چوو
یەدی بەیزای نواند دیسان، دڵی فیرعەونی سەححارم

لە گەردن عەقدی مرواری، پەرەنگی لەعلی مومتازی
کە جارجارە دەگەڵ غەبغەب، بە تەننازی دەکەن بازی
مەلەک کەڕ بوو لەبەر خرمەی، فەلەک لەرزی لە ئاوازی
گرفتارە دڵی عالەم، بە نازی چاوی غەممازی
دەشێ لەو جەمعەدا بوایەم، بە چاوانی گرفتارم

پەرەنگی دەم عەرەقچینی، بە چەندین لوتف و شیرینی
کە ئاڵۆزن دەگەڵ چینی سەری گێسوویی مشکینی
یەکێ تاقە لەسەر ئەبرۆ، یەکێکیان جووتی پڕچینی
یەکێ دەخزێتە بن جیدی، یەکێ دەڕژێتە پەرچینی
لە دەست یەکیان بە ئازار و لە دەستی یەک، دڵئەفگارم

لە وەقتێ بەستەیی دامی غەزالی چەشمی سەییادم
لە قەید و بەندی دوو عالەم، بەحەمدیللاهی ئازادم
لە موڵکی عارف و عابید، بڕاوە ڕەبت و ئیسنادم
نە جزوی ئەهلی تەدریسم، نە شاگردم، نە ئوستادم
نە مەستم من، نە مەخموورم، نە مەدهۆش، نە هوشیارم

نە پیری مەیکەدە و دەیرم، نە زومرەی مەیگوسارانم
نە شێخی مەدرەسە و وەعزم، نە ڕشتەی زوهددارانم
نە مەجنوونم، نە فەرهادم، نە وێڵی کۆهسارانم
نە دەروێشم، نە سوڵتانم، نە جزوی تاجدارانم
قبووڵ کا، گەر شەهی خوبان «ئەدەب» هەر بەندەکەی پارم

Kurdish_Poetry

٣٨٤٤

 

✓ ئەدەب

دوو هەناری نەوڕەسن، هەر یەک بە یەک گوڵنارەوە
یا دوو نارنجی ڕەسیدەن لەو بەهاری پارەوە

دوو شەمامەن دەمتەرەک، هەر دوو لە یەک بوستانەوە
یا نە جووتێ گوڵبەدەم سێون، بەری یەک دارەوە

دوو پیاڵەی زەڕنیشانن، سەر بە دوو گژنیژەوە
یا دوو حوققەی گەوهەرن، بەندن بە دوو بزمارەوە

نار و نارنج و شەمامە، چەندە خۆش دێنە نەزەر
هەر لە یەک شاخ و لە یەک باخ و لە یەک گوڵزارەوە

نە هەنارن، نە شەمامەن، نە بەهێن، نە سێوی کاڵ
جووتێ مەمکی ئاتەشیڕەنگن، بە بەر دڵدارەوە

ئەی خودا، چەندە ڕەوانبەخش و لەتیف و دڵبەرن
ئەو دوو نارە نەوڕەسە، بەو سەروی خۆشڕەفتارەوە

حاڵی زاری من لە حەسرەت ئەو دوو نارانە، دەڵێی
گینگڵی مارە، بەسەر کانوونی پشکۆی نارەوە

دڵبەرا ڕەحمێ بکە، ئاخر هەتا کەی بەندەکەت
ڕۆژ و شەو، بێ ڕوویی تۆ بەو ئاهـ و ناڵە و زارەوە

گەر لە تاڵیی شەربەتی هیجرت دەپرسی؛ بەو سەرەت
خۆزگە دەخوازم هەموو جارێ: بە ژەهری مارەوە

ئەی «ئەدەب» ئێستا لە هیجران، ناڵە بێوەجهە لەلام
هەر دەبوو ئەووەڵ نەچووبایتایە ژێر ئەم بارەوە

Kurdish_Poetry

٣٨١٦

 

✓ ئەدەب

ئەبرۆیی کەشیدەت لە پەنا توڕڕەیی سەودا
ماهێکی نەوە؛ گۆشەیی کێشاوە لە شەودا

فەرمووتە دەبێ گیان بەفیدای تیغی برۆ کەم
ئەی ماهی دوو هەفتە بە منت موژدەیی نەو دا

خاڵ و خەتی بەر ئەو گەردەن و سینەت
شایستەیە سەد تەعنە لە خاڵ و خەتی کەو دا

ئەمشەو کە گوتم دەردی دڵم، چی هەیە دەیڵێم
حەیفێ کە دەمی وەسڵەتی تۆ، کورتە لە شەودا

نەمزانی چییە سیڕڕی دەهانی وەکوو نوقتەت
خۆی نوقتەیی مەوهووم و جیهان قەیدییە لەودا

هەمدەرس کە نین بەختی من و چەشمی سیاهت
بۆ چی وەکوو یەک ڕۆژ و شەون، هەر دوو دە خەودا

سۆفی کە دوێ مەنعی ئەمەی کرد و مەلامەت
ئەمڕۆ لە خەراباتە عەمامەی لە گرەودا

هەر چەندە مەتاعی سوخەن ئەم عەهدە کەسادە
ئەمما گوهەری شیعری «ئەدەب» هەر لە برەودا

Kurdish_Poetry

٢٥٠٠

 

✓ ئەدەب

ئەگەر زیندانە گەر دارە ئەگەر بەند
بەسە جانا عەزابی مە هەتا چەند

© WWW.Telegram.Me/Kurdish_Poetry

٢٣٤٣

 

✓ ئەدەب

ناوبژیوانییەک لەنێوان نالی و حەریقدا

بۆ ئەو کەسەی عیشقی بێ فەرقی نییە کوڕ یا کچ
هەر چەندە کە مەعلوومە فەرقی چییە کوڕ تا کچ

بۆ ئەو دڵەی شەیدا بێ فەرقی نییە هەر لا بێ
بەڵکە لە هەموو لا بێ ئەولا کوڕ و ئەملا کچ

بۆ عیشقی مەجازیی تۆ بۆ مەحرەمی ڕازی تۆ
شەوگاری درازی تۆ ئەعلا کوڕ و ئەحلا کچ

کوڕ یا کچی سیمینتەن هەر دوو گوڵی یەک گوڵشەن
هەر دوو سەنەمی ئێمەن [لات]ـە کوڕ و [عوززا] کچ

کوڕ یا کچی لەبنۆشین هەر دوو بە ڕوخی ڕەنگین
هەر دوو بەمەزەن شیرین قەندی کوڕ و حەڵوا کچ

کوڕ یا کچی سیمینبەر هەر دوو بە خەتن عەنبەر
هەر دوو وەکوو یەک دڵبەر ڕەعنا کوڕ و زیبا کچ

کوڕ یا کچی لالەڕوو شیرینە بەمە هەر دوو
وەک نوقڵی موهەننا کوڕ وەک شەهدی موسەففا کچ

کوڕ یا کچی خۆشمەنزەر یەک پڕتەو و دوو پەیکەر
وەک عیقدی سوڕەییا کوڕ وەک ئەختەری سەڕڕا کچ

کوڕ یا کچی مشکینموو هەر دوو بەڕمن ئاهوو
تیری نیگەهی هەر دوو دڵدۆزە کوڕە یا کچ

کوڕ یا کچی خۆشسووڕەت یەک جەننەتە یەک لەززەت
کوڕ بۆیی وەکوو کەوسەر قەدشاخەیی تووبا کچ

کوڕ یا کچی تەننازوک هەر دوو بەمە ئیعجازن
لەب وەک دەمی عیسا کوڕ ڕوو وەک کەفی مووسا کچ

کوڕ شەهدی لەبی مەعلووم کچ وەک عەسەلی بێ مووم
یەک لازمە یەک مەلزووم نەشئە کوڕ و سەهبا کچ

بێ هەر دوو حەرامە عەیش بێ ڕوکن و قەوامە عەیش
ئەو وەختە تەمامە عەیش یومنا کوڕ و یوسڕا کچ

وا خۆشە بە هەر ئانت پڕ بێ لە شەبوستانت
سەد حووریی و غیلمانت غیلمان کوڕ و حەووا کچ

کوڕ لالەیی گوڵزارە کچ لوعبەتی فەرخارە
بۆ وەختی تەماشا کوڕ بۆ سوحبەتی ناوا کچ

کوڕ سەروی گوڵستانە کچ عیشرەتی مەستانە
بۆ هەمدەمی سەحرا کوڕ هەنگامی تەوانا کچ

کوڕ شاهیدی سەیرانی کچ دلبەری پەنهانی
بۆ بەزمی موهەییا کوڕ بۆ عەیشی موحەللا کچ

کوڕ ساقیی سەهبایە کچ عوزری پەزیرایە
بۆ مەجلیسی مەستان کوڕ بۆ مەسنەدی مەشها کچ

کوڕ ڕوویە وەکوو مەهتاب کچ موویە وەکوو سەنجاب
بۆ پڕتەوی ئەیوان کوڕ بۆ بەستەری دیبا کچ

ئاغازی سەبووحی کوڕ ئەنجامی سوراحی کچ
مەعشووقەیی [ئەزحا] کوڕ مەحبووبەیی [زەلما] کچ

کوڕ بۆ دەمی فەروەردین کچ بۆ چلەیی هاوین
کچ بەهمەن و کوڕ تشرین گەرما کوڕ و سەرما کچ

بۆ عەیشی [ئەدەب] هەر دەم وەک ماچی مەیی دەر غەم
خەندەی کچە جامی جەم بادە کوڕ و مینا کچ

((نالی)) کە ئەوەی دیبا ئەلبەتتە دەبوو وتبای
عیشقت کە مەجازی بێ خواهیش مەکە ئیللا کچ

© WWW.Telegram.Me/Kurdish_Poetry