٣٤٥٨


✓ دەنگی کوردی

  •  دەنگ: عەدنان کەریم
  • شیعر: سالم

هەموو شەو چاوەڕێم بەڵکم بەمەخفی یاری جانی بێ
لە تاریکی شەوا شوعلەی چرا موشکیل نیهانی بێ

چرای ئەووەڵ شەوی قەبرم گڕەی دڵمە لە هیجرانت
بە سروەی بای ئەجەل شەمعی حەیاتم هەر کە فانی بێ

لە سەحرای مەحشەریشا یاری من تەرکی ستەم ناکا
فیدای ئەو شۆخە بێ ڕۆحم کە جەوری دوو جیهانی بێ

لیقا خواهیش دەکەم دایم کە بنوێنێ وەلێ ناچار
ڕەزام حەرفێ لە جوابت بشنەوم گەر "لن ترانی" بێ

بەشێوەی چەنبەری قەددی خەمیدەی پیری بێتاقەت
دەبێ فیکرێ بکا یار ئەر غورووری نەوجەوانی بێ

بەجوز مانی، موسەوویر قەوسی ئەبرۆی وی نەکێشاوە
کە مانی نەقشی کێشابێ دەبێ هەر وا کەمانی بێ

وەفا داغی نەکا گەر دڵ بە کزلک چاکە دوولەت بێ
زوبانی پێوە دا عەقرەب کەسێ سیدقی زوبانی بێ

ڕەوانی کۆهکەن با تازە کا تەقریری شیرینم
بە شیرینی لەبت ناگا شەکەر با ئیسفەهانی بێ

خەمۆشی بەسیەتی «سالم» برینی باتینی کوشتمی
نیهانی تا بە کەی خوێنم حەنای پەنجەی فڵانی بێ

Kurdish_Poetry

٣٤٥٠


✓ سالم

لە زوڵف و ئەگریجەت بۆ کوڵم و غەبغەب
موهەییایە لە ڕێی دڵ مار و عەقرەب

لە خاکی ئاستانەت تا موقیم بم
کیفایەتمە لەجێی ئەنعام و مەنسەب

لە لەوحی تەربیەت نەیخستە یادم
بەجوز ئەلفی قەدت ئوستادی مەکتەب

بەری حوسنە پەری تا تۆ دیاری
لە ڕووی مەھ نانوێنێ شەوقی کەوکەب

لەبی تیشنەم خەریکی زیکری تۆیە
هەتا ڕۆحم لە تەندا دێتە سەر لەب

تەڵەب ناکەم لە قاپی کردگارا
بەغەیرەز وەسڵی دڵبەر هیچ مەتڵەب

قەڵەم سەرخۆشە «سالم» بۆ تەرەددود
لە تەعلیمی بەلاغەت میسلی مەرکەب

Kurdish_Poetry

٣٣٩٩

 

✓ سالم

کەی موقارین بن لە وەسڵا ڕووی من و ڕوخساری یار
قەت بە هەم ناگەن لە یەک جا ئەم خەزانە و ئەو بەهار

ڕاستیی شمشاد و قەددی تۆ بەئەندازەی یەکن
هەردوو مەوزوونن وەلاکین ئەو زەخیمە و ئەم نەزار

دای لە قافڵەی سەبر و بردی ڕەهزەنی عیشقت بە تاو
تا حەشر ناگەم بە گەردی من پیادە و ئەو سەوار

Kurdish_Poetry

٣٣٥١

 

✓ سالم

خەراب بێ خانەیی دڵ هەر وەکوو خانەی خەراب کردم
خوداوەند ئابڕووی دیدەم بەرێ وەک ئابڕووی بردم

هەتا زیندووم دەچێنم توخمی هەر خارێ لە دڵ بەڵکەم
کە بێی بۆ سەر مەزارم دامەنت بگرن ئەگەر مردم

دەبینم مووی موژەی مووریچە میسلی زەڕڕەبین میرئات
لە فیکری مووشکافی مووی میانت وا بەدڵ وردم

لە سەرمای قەوسی سەردی میهری تۆدا وا بەیەک هاتم
لە ڕێی چەوگانی میحنەتدا وەکوو گۆ دائیمەن گردم

بەبێ سەددی تەنم بۆ دڵ، ڕەهێ غەم کوا لەبەر ئەشکم
هەمیشە بۆ عوبووری قافڵەی جەورت وەکوو پردم

مه پارس‌زبانم گفت «سالم» شرح حالت گو
وتم جانا بەڵەد نیم ئیستیلاحی ئێوە من کوردم

Kurdish_Poetry

٣٣٥٠

 

✓ دیلان

  • پێنجخشتەکی لەسەر شیعرێکی سالم

نەکەی هەرگیز نەمامی گوڵ ببێتە سێبەر و سایەت
بە نینۆک گەر بژاری کەی بە پووڵی بەرهەم و مایەت
ئەوی بۆنی وەفا و عەهدە بە هیچ جۆرێ لە گوڵ نایەت
هەتا ماوم ئەچێنم تۆوی هەر خارێ لە دڵ شایەت
کە بێی بۆ سەر مەزارم دامەنت بگرن ئەگەر مردم

Kurdish_Poetry

٣٣٣١

 

✓ سالم

بە من بێ سینەیی سەختم بە قەڵغانی نەزەر ناکەم
نیشانەی تیری خوونڕێزت بەجوز لوختی جگەر ناکەم

دەمی نازت بە ڕووسەختی کە تابی تیری غەمزەم بوو
لە ڕێی تیغی جەفاتا بعد از این جەوشەن لەبەر ناکەم

لەتاو شانەت لە چینی زوڵفتا دڵ حەڵقەهای لێ دا
خودا گەر وا بدا قودرەت بە من کەس دەربەدەر ناکەم

ئەگەر پایانی بێ هیجرت لە دەرگاتا هەتا دەمرم
بەمەحزی جەوری حاجیب یەک وەجەب مەیلی سەفەر ناکەم

لە ڕەشکا گەر سەراسەر نوتقی تووتی بێتە سەر هەجوم
لەسەر مەدحی لەبی شیرینی تۆ وەسفی شەکەر ناکەم

لە فەردی وەسفی یارا عارە ناوی موددەعی بردن
لە ڕشتەی فکرما خەرموهرە هەمسیلکی گوهەر ناکەم

لە یاقووتی لەب ئەر یەک بووسە مایەم دی دەمی ئاخر
تەلەف کەم گەر سەروماڵم لە سەوداتا زەرەر ناکەم

لەگەڵ دڵ شەرتە «سالم» گەر نەجاتم بێ لە تارانا
بەهەشت ئەر بێتە دەشتی ڕەی بە ئێرانا گوزەر ناکەم

Kurdish_Poetry

٣٢٧٩

 

✓ سالم

ئەگەر ئوممێدی دڵ بێنێتە جێ ماهی جیهانارا
بە خال هندوش بخشم سمرقند و بخارا را

لە بن خاری موغەیلان وەسڵ ئەگەر بێ ئارەزوو ناکەم
کنار آب رکن‌آباد و گلگشت مصلّا را

لە عەزمم لا نەدا فەوتام بەتاڵان چوو سەروماڵم
چنان بردند صبر از دل که ترکان خوان یغما را

نەسیحەت بگرە گوێ قوربان لەلایان زۆر بەتەعزیمە
جوانان سعادتمند پند پیر دانا را

دووسەد جار گەر بە گوێی خۆم حەرفی سەردت بشنەوم شادم
جواب تلخ می‌زیبد لب لعل شکرخا را

ئەگەر حۆری لە کەوسەر شوستوشۆی خۆی دا بە تۆ نابێ
به آب و رنگ و خال و خط، چه حاجت روی زیبا را

لە ئیدراکی شکەنج و عوقدەیی زوڵفت پەرێشانم
که کس نگشود و نگشاید به حکمت این معما را

کە شوعلەی تەلعەتی یووسف تلووعی کرد بە چی زانیم
که عشق از پردەی عصمت برون آرد زلیخا را

کەلامت «حافزا» دڵسەنجە بۆ «سالم» وەها چاکە
که بر نظم تو افشاند فلک عقد ثریا را

Kurdish_Poetry

٣٢٦٥

 

✓ سالم

بە ئەبەد جێگەیی من مەنزڵی جانانە نییە
ئاینەخانەیی شەھ مەسکەنی دێوانە نییە

ساقییا ساغەری من خومرەیە نەک ڕەتڵی سەبوک
دەرخوری مەستییی من شیشە و پەیمانە نییە

سەفەری هاتونەهاتە هەوەسی کۆیی حەبیب
گەردی ئەو شەمعە دڵا تاقەتی پەروانە نییە

ئاشنای دوشمن و بێگانەیی خوێشن یاران
ئاشنای ئێمە شوکور مەیلی بە بێگانە نییە

دەستی قودرەتشکەنی خستە خەمی زوڵفی کەچت
هونەری ماشیتە و تەربییەتی شانە نییە

کوا کەریمێ بەکەرەم سوویی گەدا کا نیگەهێ
حەسرەتا لەم تەبەقە هیممەتی مەردانە نییە

بەحەیا بێرە حوزوور و بەئەدەب سوجدە بەرە
خەڵوەتی دڵبەرە «سالم» ئەمە مەیخانە نییە

Kurdish_Poetry

٣٢٠٤

 

✓ نالی

قوربانی تۆزی ڕێگەتم ئەی بادی خۆشمروور
ئەی پەیکی شارەزا بە ھەموو شاری شارەزوور

داخڵ نەبی بە عەنبەری سارایی خاکوخۆڵ
ھەتا نەکەی بە خاکی سولەیمانییا عوبوور

  • بەشێک لە نامەیەکی شاعیری گەورەی کورد «نالی»ـیە بۆ کوردستان کە ڕەوانەی «سالم»ـی شاعیری کردووە. لە سەرەتای نامەکەدا نالی بە «بای سەحەر» ئەڵێ ئەم نامە ببە بۆ شارەزوور. لە درێژەی شیعرەکەدا دەڵێت ئەی بای سەحەر هەتا هەواڵ بۆ سلێمانی نەبەیت و بەوێدا تێ نەپەڕی نەڕۆیتە ناو خاکوخۆڵ... هەردوو نامەکەی نالی و سالم بە بنچینەی ئەدەبی کوردی هەژمار دەکرێن و لێکۆڵینەوە و تێڕوانینی جیاوازیان بۆ کراوە. نالی لەو کاتەدا لە خاکی غەریبیدا ژیانی بەسەر بردووە. خاکوخۆڵ دێیەکە لە شارەزوور و نالی لەوێ لەدایک بووە و ژیاوە.
  1. دەقی نامەکەی نالی بۆ سالم
  2. وڵامی سالم بۆ نامەکەی نالی

Kurdish_Poetry 

٣٢٠٣

 

✓ سالم

جانم فیدایی سروەکەت ئەی بادەکەی سەحەر
ئەی پەیکی موستەعید لە هەموو ڕاهی پڕخەتەر

ئەی میروەحەی جەماڵی مەهاسای دڵبەران
وەی شانەزەن بە کاکۆڵی تورکانی سیمبەر

جاڕووکەشی مەنازیلی جانان لە خەڵوەتا
فەڕڕاشی فەڕشی سەبزە بەهاران لە دەشتودەر

ماڵش دەدەی بە دەم لە دەمی خوابی سوبحدەم
هەم زوڵفی قیرگوونە و هەم چیهرەیی قەمەر

باری لە سروەکەت بە شنەی ئەنگەبینی گەز
کردوویە جونبوشت بە هەماغووشی نەیشەکەر

وەختی تەوافی عاریزی دڵبەر شنۆیی تۆ
لەغزش دەخا بە توڕڕە لە سەر تا بە پێی کەمەر

کەی دێتە خەندە غونچەدەمێ بێ وەزیدەنت
گەر تۆ نەبی درەختی چەمەن ناگرێ سەمەر

ئەحیاکونی جەمیعی نەباتاتی عالەمی
ڕەعنا کشا لە تەربیەتت قامەتی شەجەر

ئابی حەیاتە ئاتەشی ئەفسوردەیی دەمت
تەحریکی تۆیە گڕ لە تەنوورا کە دێتە دەر

میحنەت ئەوەندە زۆرە هێندە دڵم تەنگ بووە
دوودی هەناسەیی سەحەرم هەوری گرتە بەر

هیممەت کە چابوکانە بە ئیجرایی مەتڵەبم
لەم سەر بڕۆ وەکوو بەرید و لەوێ بێ وەکوو تەتەر

بۆ موڵکی شامە نامەیی من سوویی «نالی»ـیە
هەر حەرفی ئەو لە وەزعی ویلایەت دەدا خەبەر

پرسیویە زاهیرەن لە ڕەفیقانی یەکجیهەت
ئەحواڵی ئەسڵی شەهر و موقیمانی سەربەسەر

لەو ساوە حاکمی بە ستەم دەربەدەر کرا
نەیدیوە کەس لە چیهرەیی کەس جەوهەری هونەر

تا بوو بە جایی مەتلەعی خورشیدی موڵکی ڕۆم
سووتا گیاهی تیشنە و خوشکیدە بوو شەجەر

ناکەن هەوایی هیچ کەبابێ زەلیلی شەهر
بوریانە بەس لە ناری غەما پارەیی جگەر

جوز گاهی ئاھ و گریە لە ئەییامی ڕۆمییا
نەمدیوە وا ببێ لە فەرەحدا لەبی بەشەر

سەیوان پڕە لە شەخسی ستەمدیدە خوار و ژوور
هەر قەبری پڕغەمانە لە هەر لا دەکەم نەزەر

جێی تورکەکانی ڕۆمە دەر و ژووری خانەقا
غافڵ هەموو لە جایی موریدانی باخەبەر

ئەو حەوزە پڕ دەبوو کە وەکوو چاوەکانی ئەو
تەغییرە ئاوی وەک دڵی مەردانی پڕکەدەر

ئەو دەشتە جایی یاریی یارانی حوجرە بوو
یەکسەر مەقامی ڕۆمییە هەروەک تەهی سەقەر

سووتا دڵم بە حاڵەتی جۆباری سەرچنار
لێڵاوە چەشمەساری وەکوو چاوی بێبەسەر

زستانی ئەووەڵین بوو دڕا بەرگی شێخ هەباس
ڕۆمی ئەوەندە شوومە لە شەخسیش دەخا زەرەر

وەک پیری خوردساڵە خەمی داری پیرمەسوور
مەشغووڵی لەغزشە هەمەجا پای تا بەسەر

ئەو بەردەکانی ناوی نرا قسنی شەخسەکەی
دایان بە شاخ و دارەکەیا تورکی بێهونەر

وەک چاوی بێ غەمانە هەموو شیوی ئاودار
بەس موشکلە لە چەشمەیی ئەو قەترە بێتە دەر

ئەوسا مەکانی ئاسکە بوو کانی ئاسکان
ئێستە لە دەنگ و ڕەنگی ئەڕۆمی پڕە لە کەر

ئەمڕۆ فەزایی بازیگەھ جایی ڕەهزەنە
لەو دەشتە دێ لە غەیبەوە ئاوازی ئەلحەزەر

تا دوزدجۆیی نیمەشەبن تورکی بێ نیزام
دوزدن هەموو لە خەرمەنی مونعیم وەکوو شەرەر

شەهرێکە پڕ لە زوڵم و مەکانێکە پڕ لە شین
جایێکە پڕ لە شۆر و وڵاتێکە پڕ لە شەڕ
سەربانی پڕ لە کەژدوم و دیواری پڕ لە مار

گەودالی پڕ لە ڕەهزەن و سەحرایی پڕخەتەر

دڵ نایەڵێ بڵێم چییە سامانی حوجرەکەی
هەر تۆڕی عەنکەبووتە حیجابی بیرون و دەر

نایێ سەدا لە پەنجەرەکەی جوز فیغانی جوغد
غەیرەز شەقامی مووری نییە شوێن و پێگوزەر

توو خوا بڵێ بە حەزرەتی «نالی» دەخیلی بم
بەم نەوعە قەد نەکا بە سولەیمانییا گوزەر

ئەم موڵکە نەزمی نابێ بەبێ زەبتی واریسی
بێ ئەو بەقەسدی ئەم تەرەفە با نەکا سەفەر

«سالم»ـسیفەت لە بێکەسییا با نەبێ هیلاک
من کردم ئەو نەکا لە غەما خوێنی خۆی هەدەر

Kurdish_Poetry