✓ هێمن
دەک بەخێر بێی قەدەمت خێرە چ خۆشی ڕەشەمە
تاکوو تۆ هاتی نەما و تێ پەڕی ڕۆژی ڕەشی مە
ئیستەکە کوردە هەموو بێهەم و بێدەرد و خەمە
شادە، ئازادە، دەکا گاڵتەوگەپ، کەیف و گەمە
نیشتمانی هەموو ڕازایەوە، باخی ئیرەمە
✓ سالم
دیدە بێ دیداری دڵبەر تارە، مەستووری نەکا
خۆیشی نەزدیکە لە نەزدیکم، بڵا دووری نەکا
دەهری دوون ناپایەدار و نازەنینان بێخەبەر
بەم قەرارە، حەیفە، با مەعشووقە مەغرووری نەکا
عاشقی مسکین قوبووڵی تەبعی دڵبەر کەی دەبێ
تا قوبووڵی غوربەت و ئەندووهـ و ڕەنجووری نەکا
داخڵی بەزمی حەقیقەت کەی دەبێ پیری سولووک
تا بە خوێنی دوختەری ڕەز خەرقە ئەنگووری نەکا
سیڕڕی مەستانی عەیان کرد، مەهـ لە پەردەی تیرەشەو
چاوەکەت توهمەت بە شوعلەی شەمعی کافووری نەکا
ئاسمان، «سالم» لەگەڵ یەک خەندە سەد شیوەن دەدا
دڵ نەسیحەت کە بڵا قەد مەیلی مەغرووری نەکا
✓ هەژار
مردن چییە کەس تێ نەگەیی تا وێستا
تەوڕات و زەبوور، تا دەگەیە ئاوێستا
زۆر کەس لە ژیان دوواوە زانایانە
بۆ باسی مەرگ گێل و نەزان ڕاوێستا
کس مشکل اسرار اجل را نگشاد
کس یک قدم از دایره بیرون ننهاد
من می‌نگرم ز مبتدی تا استاد
عجز است به دست هر که از مادر زاد
✓ ئیرەج مورادی
شێخ عبدالرحمن جانەورە و ئامان کچە جاف
جانەورە ئاوایییەکە لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە نێوان سنە و مەریوان. شێخ عەزیز و شێخ ڕەحمان برا بوون و لە وەچەی شێخ حەسەنی مەولاناواییی سەقزن. هەر دوو شاعیری هاوچەرخ و یار و ڕەفیقی مەولەوی و ئەحمەد پرێسی بوون.
ئەو سەردەمە خێڵەکانی جاف ساڵانە گەرمێن و کوێستانیان کردووە. شێخ مەلای گوندێکی سەرشیو بووە. هەندێ دەڵێن مەلای ناو ڕەشماڵانی جاف بووە. چاوی بە ئامان کچه جاف دەکەوێ و دڵی پێوە دەنووسێ. زۆری لەسەر دەچێ. داخوازی دەکا پێی نادەن. جافەکان کە دەگەڕێنەوە دوایان دەکەوێت تا گوندی هەنجیران لەسەر سنووری پێنجوێن و مەریوان.
دواشیعری شێخ بۆ ئامان ئەمە بووە:
قەڵای خاو دەخیل، پێنجوێن ئامان
ئامان سەد ئامان، ئامان هات ئامان
ئەم داستانە هێشتا بەتەواوەتی کۆ نەکراوەتەوە. زۆربەی زارەکی ماوەتەوە لای خەڵک...
تکایە بۆمان بنووسن. هەرچیتان بیستووە.
✓ مەولەوی
دڵە چەند مەستیت جەم بی نە سەردا
چەند کاری ئارۆت وستەو ڕۆی فەردا
شەرتێوم نییەن جە بێشەرتیی تۆ
ڕوو سیای تۆبەی سەد فەردا نەبۆ
بە ڕەحمەکەی وێت فەردی تەنیای تاک
بەشقی مەشقی عەشق دڵپاکانی پاک
ئەر سەد تاوانم جە حەد ئەودەرەن
دەفتەرم جە ڕووی وێم سیاتەرەن
تۆ بویەر جە من جە پڕئینسافی
من ڕووزەردی وێم کافییەن کافی
✓ نالی
ئەی جیلوەدەری حوسن و جڵەوکێشی تەماشا
سەرڕشتەیی دین بێ مەدەدی تۆ نییە حاشا
فەییازی ڕیازی گوڵ و میهر و مل و لەعلی
ئەی شەوقی ڕوخ و زەوقی لەبت زائیقەبەخشا
زەڕڕاتی عوکووسی کەششی میهری جەلالن
وا دێن و دەچن سەرزەدە سوڵتان و شەهەنشا
جان بەر لەبی بۆسەی لەبتە عاشقی زارت
فَالبائِسُ یسْتَوهِبُ مِن فیک مَعاشا
بەو ڕەحمەتە عامەت کە دەکا سەنگی سییەهـ زەڕ
لەم قەلبە کە وەک بەردە، ڕەشە، رُشَّ رَشاشا
لا حولَ و لا طولَ و لا قوّةَ إِلاّ
بِاللّهِ، لَه القُدرةُ، و الکائنُ ماشا
«نالی» نییەتی سیحری بەیان، حیکمەتی شیعرە
ئەمما نییەتی قووەتی دڵ، قودرەتی ئینشا
✓ مەحوی
خەتتی دەوری لێوی ئاڵت ئەی مەسیحا لام و بێ
هەر لە جامەی سەبز ئەچێ بۆ غەین و نوون و چیم و هێ
غونچە بازاڕی نەزاکەت داری و تەنگی شکاند
هەر کە زاهیر بوو لە دەوری باغی حوسنت لام و بێ
لەبشەکەر تا کەی لە حەسرەت خاڵی موشکینت، دڵم
داغدار و خەستە بێ وەک لام و ئەلف و لام و هێ
لالەڕوخسارم لە سایەی ئەشکی خوێنینڕەنگەوە
چونکە ڕووسوورم لە قاپی عەین و شین و قاف و تێ
عیشقت ئەی جانا منی ڕیسوایی عالەم کردووە
چاکە ئینسافت ببێ بۆ ئەلف و سین و تێ و هێ
ئێستە بۆ لاف و گەزاف هەر کەس دەبینی عاشقە
نەک هەموو کەس جانفیدا وەک میم و حێ و واو و یێ
«مەحوی» ئەمڕۆ زۆر نەخۆشە قەت شیفای نایێ بە هیچ
گەر شیفای بێتن، بە بۆیی زوڵف و ئەو ئەگریجە دێ
✓ بێخود
«بێخود» کە وا بە جان و دڵ ئەی خواجە بەندەیە
بەندەی وەفای شێخەکەی ئەحمەد بڕندەیە
عەبدولکەریمی خۆم کە لە باخی مەحەببەتا
وەک گوڵ بەڕووی هەموو کەسەوە دەمبەخەندەیە
ڕۆحم لە خۆشی قاقەزەکەت زوو کە دەر نەچوو
جانسەختە، تیرەبەختە، نەفامە و سەهەندەیە
یا شێتی عەشقی دڵبەرە ئاگای لە خۆی نییە
یا وەحشییەکە هەمدەمی دەعبا و دڕندەیە
تریاقی نامەکەت کە گەیی «بێخود»ـی سەلیم
باکی لە ماری غەم نییە گەرچی کوشندەیە
✓ ئەحمەد موختار جاف
گوڵ لە گوڵزارا نەما بولبول ئەبێ زاری بکا
شێوەیی شادی لەسەر دەرکات و غەمباری بکا
نێرگسی شەهلا کە مەشهوورە بە مەخمووری ئەبێ
دایمەن لەو چاوە کەسبی عیلمی بیماری بکا
فەسڵێ ئەو ناسک غەزالە ڕۆیی عوششاقی حەزین
هەر ئەبێ سەیلی سروشکی خوێن لە چاو جاری بکا
تو خودا بادی سەبا بەو نازەنینە تۆ بڵێ
بەس ڕەقیب تەلتیف بکات و دەردی دڵ کاری بکا
دڵبەرم لەم شارە ڕۆیی «ئەحمەد»ـی بێچارە وا
بۆ سوپاهی غەم ئەبێ ڕەسمی سوپەهداری بکا
ڤەژینبوکس