✓ بێخود (1879 - 1955)
غەزاڵی خۆشخەرامی من، کە توڕڕە ئینتیشار ئەکا
هەزار شێری سەفشکەن بە ڕشتەیێ شکار ئەکا
کە تیری غەمزە تێژ ئەکا، لە جەرگ و سینە کار ئەکا
کە قامەتی بەدەر ئەخا، قیامەت ئاشکار ئەکا
چ قامەتێ؟ بەڕاستی لە سەروی جۆیبار ئەکا
فیدایی دڵبەرێ ئەبم کە عەینی دڵڕوبایییە
غوڵامی سەروەرێ ئەبم کە فەخری پادشایییە
کە ڕۆژی هیجری ماتەمە و شەوی ویساڵی شایییە
کە سەد هەزاری وەک منی بە جان و دڵ فیدایییە
نە من کە نەقدی جان و مڵک لە ڕێی ئەوا نیسار ئەکا
لە گوڵشەنی نوبووەتا گوڵێکی نەودەمیدەیە
لە قولزومی ڕیسالەتا دوڕێکی کەسنەدیدەیە
لە بورجی چەرخی عیززەتا مەهێکی بەرگوزیدەیە
هەزار شاهـ و حاکمی غوڵامی زەڕخەریدەیە
کەسێکە موعجیزەی ئەسەر لە وردەبەرد و دار ئەکا
گەدایی بارەگاهی ئەو ئەگەر ئەمیر، ئەگەر وەزیر
فیدایی عیزز و جاهی ئەو ئەگەر غەنی، ئەگەر فەقیر
مەپرسە خەرقی عادەتی شەهەنشەهی فەلەک سەریر
ئەگەر لە فەیزی ئەو نەبێ دوو هۆقە جۆ و یەک چتیر
چلۆن لە ڕۆژی خەندەقا کیفایەتی هەزار ئەکا
موتیعی ئەمر و نەهی ئەو ملووکی سەرکەش و بزێو
ئەسیری قەهر و لوتفی ئەو سیباع و وەحشی دەشت و کێو
نیگاری دڵشکاری من لە هەر فەراز و هەر نشێو
کە پەردە لا بدا لە ڕوو بە بۆیی زوڵف و خەدد و لێو
لە ڕایحەی بەهەشت ئەکا، لە نوور ئەکا، لە نار ئەکا
لە ئەووەڵ و لە ئاخرا مەداری ئەنبیایە ئەو
لە باتین و لە زاهیرا حەبیبی کیبریایە ئەو
کە چونکە لای خودا قسەی بەڕاستی ڕەوایە ئەو
دە موژدە بێ لە ئوممەتی کە گەورەیێکی وایە ئەو
لە ڕۆژی مەحشەرا تکای هەموو گوناهکار ئەکا
پەیەممەرێ کە باعیسی وجوود و خەلقی عالەمە
کە تاقەسواری عەرسەیی شەفاعەتە و موسەللەمە
کە زام و هیجر و میحنەتی سروور و وەسڵ و مەرهەمە
لە هەفتخوانی سینەدا موژەی خەدەنگی ڕۆستەمە
لە فەتحی خەیبەری دڵا برۆی لە ذوالفَقار ئەکا
شەها بە غەیرەتت قەسەم دەمێکە دیلە ئوممەتت
بەدەس عەدووی دینەوە عەجەب زەلیلە ئوممەتت
لە خەستەخانەیی غەما وەها عەلیلە ئوممەتت
بە چیهرەزەردییا ئەڵێی دوچاری سیلە ئوممەتت
دەوایی ڕەحم و لوتفی تۆ هەمیشە ئینتیزار ئەکا
خۆش ئەو دەمەی کە ڕۆژ و شەو تەواف ئەکا ڕەواقی تۆ
خۆش ئەو سەرەی کە کەوتبێ لە کووچە و سوقاقی تۆ
بە تیکە تیکە بێ دڵێ کە نەیبێ ئیشتیاقی تۆ
حەیاتی من ویساڵی تۆ، مەماتی من فیراقی تۆ
بەڵێ پەری خەیاڵی تۆ عیلاجی شێت و هار ئەکا
دەمێکە چاوەڕێیەتی گیان و دڵ ویساڵی تۆ
ئومێد ئەکا کە دەر کەوێ لەپڕ مەهی جەماڵی تۆ
ئەگەر لە ئاینەی منا دەمێ نەبێ میسالی تۆ
شکەستە بێ بە بەردی غەم بە جاهی سەحب و ئالی تۆ
کە ئاسمان وەکوو زەمین بەوانە ئیفتیخار ئەکا
خوسوس خەلیفەیی یەکەم، ڕەئیسی فیرقەی ئیهتیدا
کە ئەو بوو کردی ڕۆحی خۆی لە ڕێی سەداقەتا فیدا
کەسێ کە پێی موبارەکی بخاتە ژاری ئەژدەها
لەبەر ڕەسوولی موحتەرەم نەوەک گەزەندی پێ بگا
یەقین بزانە ئیشی وا لە ئیشی یاری غار ئەکا
لە پاش ئیمامی نامەوەر عومەر خەلیفەیی زەمین
درەختی مەعدەلەت سەمەر، چەمەن تیرازی شەرع و دین
نە هەر لە عەسری عەدڵییا مەڕە و لە گورگ ئەبێ ئەمین
لە جێگەیێ جەنابی ئەو کە بوو ئیتر سەگی لەعین
لە ترسی شێری هەیبەتی بە لوورەلوور فیرار ئەکا
لە وەسفی خازینی سووەم یەگانە گەوهەری حەیا
ئیمامی مەجمەعی ئەدەب، خەتیبی مینبەری حەیا
هەچی بڵێم خەجاڵەتم لە شەرمی جەوهەری حەیا
کەسێ کە دا بخا فەلەک لە ڕێی ئەوا سەری حەیا
هەزاری وەک من و مەلەک بە باسی سەر مەزار ئەکا
لەگەڵ کەسێ حەبیبی خۆی خوا کە بووی عینایەتی
بەیانی وەسفی ئەو ئەکا لە هَلْ أَتي بە ئایەتی
بەڵێ غەزەنفەرێکی وا کە وا درا هیدایەتی
لە ڕۆژی فەتحی خەیبەرا بە زۆری شان و ڕایەتی
بە دەست و تێغی هەڵمەتی لە شێری کردگار ئەکا
مەپرسە جاهـ و حیشمەتی دوو بێچوەشێری حەیدەری
لە خادیمێکی بێشەیان چ سووننی و چ جەعفەری
شەقێن ئەکا بە سەد سەری قوباد و تاجی قەیسەری
هەتا نەچیتە کەربەلا گران ئەزانی ئەی پەری
کە کۆمەڵی مەلەک لەوێ لە قافڵەی زوووار ئەکا
لە «بێخود» ئەر سوئال ئەکەن کە چۆنە چاکە سیححەتی
بە دەردی عەشقی لەیلەوە نەماوە هێز و قووەتی
بە ناڵەناڵی گەرمیا، بە ئاهی سەردی حەسرەتی
بە ئەرخەوانی ئەشکیا، بە زەعفەرانی سووڕەتی
لە چۆڵی بێنەواییا، لە قەیسی لەشبەبار ئەکا
بەدەس هەوا و نەفسەوە ئەگەرچی بەندە موبتەلام
هیلاکی باری مەعسیەت، کەلاکی دەردی بێدەوام
بەڵام ئەمەم کیفایەتە کە نەعتخوانی موستەفام
خولاسە من لە هەر دوو لا کەسێکە مەلجەء و پەنام
کە گفتوگۆ بە وەحشی و غەزاڵ و سووسەمار ئەکا
هەزار شوکر و سەد سەنا کە غونچە وا گەشایەوە
بە بۆی نەسیمی لوتفی حەق گرێی لە دڵ کرایەوە
بروودەتی هەوایی غەم لەسەر زەمین بڕایەوە
لیوایی شادی و فەرەح بەجارێ هەڵکرایەوە
موقەددیمەی شکۆفە هەر لە شاهی نەوبەهار ئەکا
هەتا تەجەللیی خودا لە عالەما بکا زوهوور
بە ئاگری گوڵی چەمەن چیا ببێتە کێوی توور
فریشتە و ئادەمی ئەڵێن هەتا ئەبەد لە خوار و ژوور
سەلاتی حەق لەسەر شەهێ کە شەق ئەکا قەمەر لە دوور
سەلامی حەق لەسەر مەهێ کە ئەسپی خۆر لە غار ئەکا
Kurdish_Poetry
ڤەژینبوکس